Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 2020, Qupperneq 17

16
Múlaþing
við að svara miðstöðinni sem þjónaði þorpinu
og Valla- og Fellahreppi. Ég komst fljótlega
að því að ráðlegging símstöðvarstjórans um
að leggja númerin á minnið var ekki út í hött.
Nær undantekning var að viðskiptavinirnir
báðu um símanúmer. Heldur var það nafn á
viðkomandi húsi eða persónu og þá á stundum
gælunafn eða viðurnefni sem þýddi að síma-
stúlkur urðu að vera með á nótunum og vita
hver átti hvaða númer og hvert skyldi hringja
þegar beðið var um Tehúsið eða Gagaríns
magasín svo dæmi séu nefnd.
Öll símanúmer þorpsins voru tengd mið-
stöðinni og línur notaðar til að koma á sam-
bandi milli viðkomandi síma. Oftast var mikill
handagangur í öskjunni og óteljandi þau skipti
sem símastúlkan sagði „miðstöð og gjörðu
svo vel“ á vaktinni sinni.
Á álagstímum var unnið á þremur borðum.
Ein stúlkan sá um miðstöðina. Önnur þjónust-
aði sveitastöðvarnar, Akureyri og plássin niður
á Fjörðum. Sú þriðja annaðist „boxið“ og línur
sem tengdar voru símstöðinni í Reykjavík.
Viðskiptavinir sem komu á símstöðina til
að hringja voru afgreiddir í svokölluðu boxi.
Þar var stundum mikið að gera. Ferðamenn
komu til að hringja og sveitafólkið notaði
gjarnan tækifærið þegar að það var í kaup-
stað til að reka sín persónulegu símaerindi
og sleppa þannig við að hálf sveitin lægi á
línunni.
Það er erfitt fyrir fólk sem í dag hefur
ígildi heillar símstöðvar og gott betur í snjall-
símunum sínum að gera sér í hugarlund
hvernig símaafgreiðsla fór fram á þessum
tíma. Þegar hringt var á milli landshluta þurfti
símtalið á stundum að fara á milli nokkurra
stöðva og voru þá símtölin oft pöntuð með
nokkrum fyrirvara.
Þegar ná þurfti í fjarlæga staði gat komið
sér vel að hafa alist upp í öðrum landshluta.
Einhverju sinni kom bóndi á stöðina í
þeim erindum að ná í sveitabæ á Vesturlandi
með það í huga að útvega sér skoskan fjár-
hund. Ljóst var að símtalið yrði að fara í
gegnum fleiri en eina stöð og hófust nú miklar
bollaleggingar á milli bónda og stúlkunnar
sem afgreiddi í boxinu þann daginn hvaða
leið skyldi fara. Þóttist ég nú öllum hnútum
kunnug „Vestlendingurinn“ og benti á sím-
stöðina á Brú í Hrútafirði.
Er ekki að orðlengja það að símtalið var
afgreitt fljótt og vel, en því má við bæta að
í hvert skipti sem fundum okkar bónda bar
saman eftir þetta, heilsaði hann mér með
virktum óverðskuldað og sagði: „já, mikið
varstu nú snjöll þegar þú útvegaðir mér hund-
inn“.
Símaafgreiðslunni fylgdi töluverð skrif-
finnska. Allar pantanir voru skráðar og kvittað
fyrir afgreidd símtöl. Fyrir öll símtöl sem fóru
á milli símstöðva voru gerðir reikningar og
var gjaldið viss upphæð fyrir hvert viðtalsbil
sem var þrjár mínútur. Setti símastúlkan í
gang gjaldmæli við upphaf símtals og kallaði
inn viðtalsbil með þriggja mínúta millibili.
Upphæðin var síðan reiknuð saman og bætt
við kvaðningargjaldi ef beðið var um ákveðna
persónu. Þá þurfti að handskrifa öll skeyti,
m.a. heillaskeyti sem oft voru mörg þegar
fermingar voru eða einhver sveitarstólpinn
átti stórafmæli.
Þangað komu fréttirnar oft fyrst
Í starfi símastúlkunnar fólust mikil mannleg
samskipti og á minni stöðum þótti sjálfsagt
að hringja á símstöðina og spyrja frétta, enda
starfið þannig vaxið að þangað bárust frétt-
irnar oft fyrst. Það þótti til dæmis eðlilegt
mál fyrir 40 árum að hringja á símstöðina
á Egilsstöðum og spyrja hver væri dáinn ef
flaggað var í hálfa stöng og einnig að leita
frétta ef slys urðu. Það fór heldur ekki hjá
því að símastúlka sem vann á símstöð fyrir
daga sjálfvirkninnar varð margs vísari bæði
óvart og viljandi. Þá var nefnilega hægt að
hlusta á símtöl fólks og voru símastúkur látnar
undirrita blað þar sem þær gengust undir það