Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 2020, Blaðsíða 26

25
ár og síðan á Hámundarstöðum 33 ár, til dauðadags 1863. Þegar hann kom í Vopnafjörð var
Jón Sveinsson, síðari maður ömmu hans, lifandi í Syðri-Vík, dó 1833.
Jónatan faðir minn, sonur Þorgíms bjó eftir hann á Hámundarstöðum. Hann var vel minn-
ugur. Hann sagði söguna um fráfall Gunnlaugs á Brú, svo að ég heyrði og varð hún mér mjög
minnisstæð og hygg ég, að ég muni hana alveg rétta, eins og hann sagði hana. Og með því að
hann var vel minnugur, mun hann hafa munað hana eins og hann heyrði hana. Hefir hann að
líkindum heyrt föður sinn segja hana. Annars var stöðugt frændsemisband við Hákonarstaða-
menn, og er líklegt að sagan um Gunnlaug hafi stundum borið á góma í viðræðum manna.
Af því, sem nú hefir verið sagt, má sjá, að skilyrðin eru góð fyrir því, að sagan um fráfall
Gunnlaugs hafi borist nokkurn veginn rétt alla leið til mín frá dögum Péturs Jónssonar á
Skjöldólfsstöðum, er hreppstjóri var á Jökuldal, þá er Gunnlaugur dó.
Skal nú sagan sögð, eins og ég hefi heyrt hana.
Í fimta tugi 18. aldar bjó sá bóndi á Brú á Jökuldal, er Árni hét Jónsson. Hann átti son þann
er Gunnlaugur hét. Var hann mannvænlegur maður og hraustmenni, svo að kallaður var hann
tveggja maki. Hann var skrautgjarn og barst nokkuð á. Ekki er víst, hvort hann hefur þá haft
bú á móti föður sínum eða ekki, en fénað mun hann hafa átt nokkurn. Þó munu þeir feðgar
hafa verið efnalitlir. Þá bjó á Eiríksstöðum, næsta bæ fyrir utan Brú, Þorkell Þorsteinsson, af
ætt Þorsteins jökuls, góður bóndi, kominn þá á sjötugsaldur. Elsta dóttir hans hét Solveig og
var þá um tvítugt og hin efnilegasta.
Gunnlaugur á Brú og Solveig feldu hugi saman og kom þar, að þau hétu hvort öðru
eiginorði og unnust mjög. En er Þorkell varð þess vís, féll honum það illa, og neitaði, að sá
ráðahagur tækist. Þótti honum Gunnlaugur of mikill á lofti, og bjóst eigi við, að hann mundi
reynast jafnmikill maður eins og hann vildi sýnast. En slíkir menn voru honum eigi að skapi.
Þó gat hann eigi hindrað ástir þeirra Gunnlaugs og dóttur sinnar.
Þá var engin bygð í Hrefnkelsdal. Sá dalur gengur í suður frá Jökulsá gagnvart Brú, og er
þar ágætt beitiland. Á rann eftir dalnum, er kölluð hefir verið Hrafnkela, og fellur í Jökulsá
nokkuð fyrir norðan Brú.
Gunnlaugur hélt fé þeirra feðga til beitar í Hrafnkelsdal á vetrum og mun hafa þótt þar
beitarsælla en á Brú. Var Jökulsá ekki til hindrunar, er hún var orðin ísi lögð, enda er „dráttur“
á henni skamt frá bænum á Brú.
Höfðu þeir feðgar hús í dalnum, er fénu var haldið að. Féð mun annars hafa gengið þar
mjög sjálfala. Gunnlaugur gekk til þess jafnan, er þurfa þótti.
Það var eitt sinn á jólaföstu, að Gunnlaugur kom heim að Brú frá fé sínu seint á kvöldi.
Stóð þá maður úti á Brú. Gunnlaugur kastar kveðju á hann og spyr, hvort nokkuð sé tíðinda.
Maðurinn kvað það eigi vera, nema það, að Solveig á Eiríksstöðum sé þar komin og hafi
eitthvert erindi, sem hún vilji engum segja, nema honum einum.
Gunnlaugur gekk til baðstofu og kastaði kveðju á fólkið. Solveig sat þar inni og fagnar hún
vel Gunnlaugi. Settist hann hjá henni og tóku þau tal saman. Spurði hún hann um fjárgeymsluna
í dalnum Lét hann vel yfir henni og kvaðst láta féð liggja við opið fyrst og fremst til jóla, ef
tíð leyfði. Ekki lét hún uppi neitt ákveðið erindi við hann. Spurði hann þá loks, hvort hún ætti
ekkert sérstakt erindi við sig; kvað menn hafa sagt sér, að svo væri. Hún kvað það satt vera,
en hann skyldi fyrst taka mat sinn. Hann gerði það. Síðan tóku þau aftur tal saman. Kvaðst
þá Solveig hafa draum að segja honum, er sig hefði dreymt og snerti hann mjög. Gunnlaugur
kvaðst lítið mark taka á draumum, en heyra mætti hann þó draum hennar. Solveig sagði þá