Fróðskaparrit - 01.01.1953, Blaðsíða 24

30
Fomnorront fn verður foroyskt dn
ken; fodballe«, Aasen: »en liden sammenvalket hob, en tot
el. visk«. Av hesum orðinum kemur m. a. íslendskt })ófahatt-
ur m. »filthat«, norskt tovhat og foroyskt tóvhattur. — Av
sama stovni sum f)óf er lýsingarorðið ísl. f>ófinn (Bl.: sam-
menkrympet og meget sammenfiltret, som ved valkning),
norsk toven (Aasen: filtet, sammenvalket; forviklet, urede)
og foroyskt tógvin^ fleirt.: tóvnir — framborið sum rónir
av rógvin). Merkingin í foroyskum er »áhaldin, treiskur«
o. tíl., ein merking, sum ikki er ólík henni í íslendskum
f)æfinji adj. (Bl.: som yder qiodstand) og fræfni f. indecl.
(BH: contumacia, Bl: hárdnakkethed); hesi orð eru av
sama stovni við umljóði.
Vit nærkast nú formi, 'har fn (»f« er her helst eitt tví-
varrað b) verður dn í nýforoyskum. Eg meini við orðið fyri
at »tovast«: ísl. f)ófna, norskt tovna og fóroyskt tódna. Orðið
sum er gjórt av stovninum í f)óf við hini væl kunnu orð-
gerðarendingini -na (brotna, stikna o. tíl.), hevur í óllum
hesum trimum málunum hóvuðsmerkingina »tóvast«. — Hó-
ast eg ikki rættiliga dugi at siga, hví »fn« her verður »dn«
hjá okkum, skal eg kortini royna at flyta okkum eitt sindur
longri aftur í tíðina, tá ið ljóðlagið ;í fóroyskum var annað
enn nú. Helst fyri 1400 var ó í fðroyskum eftir óllum lík-
indum vorðið nakað sama tvíljóð sum nú, it. d. íí orði sum
fór, t. e. eitt ljóð, sum í 16. óld veruliga verður skrivað ou.
Hetta tvíljóðið, sum summstaðni hevur nærkast eu (sum
Svabo skrivar, sbr. norðan- og vestanframburðin), var eina
ferð tvíljóð eisini framman fyri longum hjáljóði ella tveim-
um hjáljóðum (sbr. at Suðuroyarmál upp at okkara itíð
eisini hevði formar sum oudnar- av ódnar-). Elsta fðroyska
sniðið f)ófna hevur í 15. óld, haldi eg, itið okkurt sum toufna,
og eg hugsi mær, at »f« her var eitt tvívarrað b við lyndi til
at gerast lokaljóð, t. e. vanligt b, eins og í íslendskum reglu-
liga frammanfyri n. Men av tí, at fóroyskt ongantíð hevði
ljóðsambandið bn, men ofta dn (t. d. rodna av roðna), kom
»bn« at verða dn. Okkurt soleiðis hugsi eg mær ljóðgongdina
at hava verið. At enda skal eg nevna, at Suðuroyarmál eis-