Skírnir - 01.01.1860, Qupperneq 3

Dantnörk.
FKÉTTIR.
ó
fjártillögur Holseta til alríkisgjalda. Er svo fyrir skipaÖ í bréfum
þessum, aö Holsetar skuli greiÖa til alrikisgjalda næsta fjárhagsár
908,880 rd. auk hluta síns af alríkistekjum; en síbar ætlar konúngr
aí) kveöa á, hversu mikiÖ þeir skuli greiöa, en þó skulu þeir eigi
meira gjalda en jáfnmikiö fé eÖr 908,880 rd. Auglýsíng þessi og
bréf votta, aö stjórnin fer, sem náttúrlegt er, svo skamt af leiö sinni
sem oröiö getr. Hún tekr frumvarp Holseta eigi til greina, og hún
lætr tekjur af konúngsjörÖum í Holsetalandi renna enn sem fyrr inn
í sjóö alríkisins; en aptr á mót játar hún, aö til sé alríkismál, er
ráögjafarþíng Holseta heföi átt um aÖ skilja, ef því hefÖi eigi veriÖ
breytt meö stjórnlögum þeirra 11. júní 1854. Alríkismál þessi lofar
hún aö leggja fram til ráÖuneytis, eigi til lögsamþykk'is eÖr álykt-
unar, sem þó Holsetar hafa viljaö. þíng Ilolseta verÖr því eptir
þessu bæöi ráögjafar og löggjafar þíng: löggjafarþíng í öllum einka-
málum Holsetalands og ráÖgjafarþíng í nokkrum alríkismálum. Svo
skapaÖ þíng er aö vísu kynlegt, og þaö er eins og forlögin hafi látiö
hér koma krók á móti bragÖi; Holsetar vildu gjöra alríkisþíngiö aö
eins konar ferfætlíngi, en nú er þíng þeirra gjört aÖ tvídýri. En
eigi aö síör er tryggíng sú, er auglýsíng jiessi veitir, eigi lítils verÖ;
hún er og sanngjörn og aÖ öllu samtöldu eigi ókænleg, en þó er
hún engan veginn vandkvæöalaus. Gjörum nú, aÖ Holsetar hafi eigi
fé til aÖ greiöa tillag sitt til alríkisgjalda, nema þeir legöi á sig
nýjan skatt, og til þess mundi þeir ófúsir. Eptir 4. gr. tilskipunar
28. maí 1831 skulu þeir aöspuröir, ef nýja skatta skal á leggja;
tilskipun þessi verÖr nú aptr góÖ og gild hjá þeim, þá ræöa er um
nýja skatta til alrikisins (sbr. Skírni 1858, 23.—24. bls.). Holsetar
mundi, ef til kæmi, bera tilskipunina fyrir sig og synja skattsins, og
stjórnin mundi hlífast viö aö leggja hann á aÖ þeim nauöugum.
Vér skulum eigi fara lengra fram í þetta mál; vér höfum einúngis
viljaö benda lesendum vorum á, aö ráögjafarþíngin hafi engan veginn
svo lítinn rétt á sér í fjármálum, sem menn almennt ætla, ef vel
er aö gáö og rétt á litiö. En nú skal víkja til alríkisþíngs.
Enginu þíngmanna efaÖist um, nema ef einn Slésvíkíng skyldi
undan skilja, aÖ alríkisjn’ngiÖ, svo skapaÖ sem þaÖ nú var orÖiÖ, væri
þó enn alríkisþíng og ætti enn aö skilja um alríkismál. þetta
var mikill viöburör. En í annan staÖ léku á því rnargar getur og