Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2011, Blaðsíða 96

Fjármál hins opinbera 2010
Samantekt
Tekjuhalli hins opinbera var 155 milljarðar króna á síðasta ári eða rúmlega 10% af
landsframleiðslu, sem er svipaður halli og árið 2009. Þessi óhagstæða niðurstaða skýrist
fyrst og fremst af miklum samdrætti í tekjum hins opinbera vegna 11% samdráttar í
landsframleiðslu árin 2009-2010 á sama tíma og útgjöldin jukust verulega vegna mikillar
skuldsetningar og aukins atvinnuleysis.
Heildartekjur hins opinbera námu 637 milljörðum króna árið 2010 og jukust um 23
milljarða króna milli ára eða 3,7%. Sem hlutfall af landsframleiðslu mældust þær 41,5%
árið 2010 samanborið við 41,0% árið 2009,44,1% árið 2008 og 47,9% árið 2007. Útgjöld hins
opinbera reyndust um 792 milljarðar króna 2010 og jukust einnig um 3,7% eða um 28,6
milljarða króna milli ára. Sem hlutfall af landsframleiðslu hækkuðu þau úr 51,0% árið
2009 í 51,5% 2010.
Útgjöld til heilbrigðismála voru 142,6 milljarðar króna árið 2010, eða 9,3% af lands-
framleiðslu. Þar af var hlutur hins opinbera 114,6 milljarðar króna en hlutur heimila um
28 milljarðar eða 19,6%. Á mann námu heilbrigðisútgjöld hins opinbera 360 þúsund
krónum og lækkuðu um 24 þúsund krónur frá 2009. Af heildarútgjöldum hins opinbera
2010 runnu 15,3% til heilbrigðismála.
Til fræðslumála var ráðstafað 128,2 milljörðum króna árið 2010, eða 8,3% af lands-
framleiðslu. Þar af var fjármögnun hins opinbera 116,7 milljarðar króna og hlutur heimila
11,5 milljarðar króna, eða 9%. Á mann námu fræðsluútgjöld hins opinbera 367 þúsund
krónum og lækkuðu um rúmlega 13 þúsund krónur frá 2009. Um 16,2% heildarútgjalda
hins opinbera runnu til fræðslumála. Til almannatrygginga og velferðarmála ráðstafaði
hið opinbera 172 milljörðum króna 2010, eða 11,2% af landsframleiðslu (21,7% af heildar-
útgjöldum) en það svarar til 541 þúsund krónur á mann. Til þessara þriggja málaflokka
ráðstafaði hið opinbera um 421 milljarði króna árið 2010 eða 27,4% af landsframleiðslu og
53,2% af heildarútgjöldum þess.
Hrein peningaleg eign hins opinbera, þ.e. peningaleg eign umfram skuldir, var neikvæð
um 741 milljarða króna í árslok 2010, eða sem svarar 48,2% af landsframleiðslu. Hún
versnaði um 144 milljarð króna milli ára eða 8,3% af landsframleiðslu. Peningalegar eignir
hins opinbera námu 1.181 milljarði króna í árslok 2010 (76,8% af landsframleiðslu) og
heildarskuldir 1.921 milljarði króna (125% af landsframleiðslu).
Tekjur almannatrygginga
Gjöld ríkissjóðs |
Gjöld sveitarfélaga ú
Gjöld almannatrygginga f|j
% 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
V______________________
Innbyrðis skipting á umfangi undirgeira hins opinbera 2010.
Heimild:Hagstofa (slands.
Umfang hins opinbera
Hefðbundin skilgreining á hinu opinbera
samkvæmt þjóðhagsreikningum nær til
starfsemi sem fjármögnuð er með álagningu
skatta en ekki með tekjum af sölu vöru og
þjónustu á almennum markaði. Hér er því
um tiltölulega þrönga skilgreiningu að ræða
sem takmarkast við A-hluta ríkissjóðs,
A-hluta sveitarfélaga og almannatryggingar.
f þessu felst að atvinnustarfsemi á vegum
hins opinbera, sem fjármögnuð er að mestu
með sölu á vöru og þjónustu, er ekki talin til
hins opinbera geira samkvæmt hefðbundinni
skilgreiningu, heldur til fyrirtækjageira hag-
kerfisins.
Eins og sjá má á mynd hér til hliðar runnu
árið 2010 73% tekna hins opinbera til ríkis-
Árbók VFl/TFl 2011