Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2011, Blaðsíða 98

árið 2008 og 47,9% árið 2007 og hafa því hækkað nokkuð sem hlutfall af landsframleiðslu
frá fyrra ári eftir umtalsverða lækkun frá árinu 2007. Tekjur ríkissjóðs hækkuðu úr 29,9%
af landsframleiðslu 2009 í 30,6% 2010, en tekjur sveitarfélaga lækkuðu hins vegar lítillega
eða úr 12,6% af landsframleiðslu í 12,5%. Tekjur almannatrygginga námu 9,3% af
landsframleiðslu árið 2010 og hækkuðu um 0,4 prósentustig. Hækkunin skýrist einkum
af meiri fjárframlögum vegna atvinnuleysissjóðs.
Megintekjustofnar hins opinbera eru skatttekjur og tryggingagjöld sem skila hinu opin-
bera 538 milljörðum króna árið 2010, eða 84,4% tekna þess. Sem hlutfall af landsfram-
leiðslu hafa skatttekjur og tryggingagjöld hækkað úr 33,8% af landsframleiðslu árið 2009
í 35,0% árið 2010, en hæst mældist þetta hlutfall árið 2006 er það var 41,4% af landsfram-
leiðslu. Aðrar tekjur hins opinbera, eins og sölu- og eignatekjur, hafa hins vegar dregist
allnokkuð saman milli ára. Árið 2010 skiluðu þær hinu opinbera um 97,2 milljörðum
króna eða 6,3% af landsframleiðslu, en samsvarandi hlutfall var 7,1% árið 2009.
Tekjuskattar skiluðu hinu opinbera um 240 milljörðum króna árið 2010 eða um 45%
skatttekna og tryggingagjalda, en það svarar til 15,6% af landsframleiðslu. Skattar á vöru
og þjónustu skiluðu 184 milljörðum króna, eða um 34,3% þessara tekna, eða um 12% af
landsframleiðslu. Þar af gaf virðisaukaskatturinn um 122,4 milljarða króna, eða um 8% af
landsframleiðslu. Til samanburðar mældust skattar á vöru og þjónustu 11,7% af lands-
framleiðslu 2009, 13,2% 200ð og 16,0% 2007, en hæst var það 2006 eða 17,2%.
Eignaskattar hins opinbera námu 35,5 milljörðum króna árið 2010, eða 2,3% af
landsframleiðslu. Þar af skiluðu fasteignaskattar 28,5 milljörðum króna og skattar á
fjármagnsviðskipti (stimpilgjöld) 2,7 milljörðum króna. Veruleg lækkun hefur orðið á
tekjum af stimpilgjöldum sem voru 5,6
milljarðar króna 2008 og 9,5 milljarðar króna
2007. Undanfarin ár hafa tekjur af fast-
eignasköttum hins vegar aukist.
Skattar á alþjóðaverslun og viðskipti,
einkum tollar, skiluðu hinu opinbera 6
milljörðum króna á árinu 2010, eða um 0,4%
af landsframleiðslu. Aðrar tekjur, þ.e.
rekstrartekjur hins opinbera, voru 97,2
milljarðar króna árið 2010 og lækkuðu um 9
milljarða króna milli ára, en lækkunin kom
mest fram í eignatekjum hins opinbera, þ.e.
vaxta- og arðgreiðslum, sem námu um 35
milljörðum króna á árinu samanborið við
49,5 milljarða króna 2009. Sala á vöru og
þjónustu hækkaði hins vegar lítillega og
nam um 49 milljörðum króna.
Helstu skattstofnar hins opinbera sem hlutfall af lands-
framleiðslu.
Heimild: Hagstofa Islands.
Útgjöld hins opinbera
Útgjöld hins opinbera 2010 hækkuðu um 3,7% eða um 28,6 milljarða króna milli ára og
reyndust 791,9 milljarðar króna. Sem hlutfall af landsframleiðslu hækkuðu þau úr 51,0%
árið 2009 í 51,5% 2010. Hækkunin skýrist fyrst og fremst af 55,5 milljarða króna aukningu
í áföllnum ríkisábyrgðum vegna bankanna og þá sér í lagi Lánasjóðs landbúnaðarins (13,8
milljarðar króna) og 33 milljarða króna fjármagns tilfærslu til íbúðarlánasjóðs. Á móti
kom að vaxtakostnaður dróst saman um 13,7 milljarða króna, fjárfesting um 8 milljarða
og félagslegar tilfærslur til heimilanna um 1,4 milljarða króna. Rekstrargjöld hins
opinbera jukust hins vegar um 4 milljarða króna. Þessi útgjaldahækkun endurspeglast
einnig í útgjöldum ríkissjóðs, sem hækkuðu um 43,3 milljarða króna milli ára og reyndust
614,4 milljarðar króna.
Arbók VFl/TFl 2011