Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2011, Blaðsíða 263

lögð fram með útboðsgögnum. Mesta vinnan hjá Arnarverki hefur farið í að upplýsa
starfsmenn um tilgang þess að vera með gæðakerfi og hvernig þeir eiga að umgangast
það. Skilning hefur skort á því að í raun gengur kerfið bara út á að vinna eftir skilgreindum
ferlum og skráningu upplýsinga. Arnarverk hefur áhuga á því að setja sitt gæðakerfi á
form sem er einfalt og auðvelt fyrir hinn almenna starfsmann.
Stórt verktakafyrirtæki (ÍAV) hóf sína innleiðingu árið 2007. Fyrirtækið hafði áður verið
með eigið kerfi og notað í tíu ár. Þegar ákvörðun var tekin um að innleiða ISO9001 var
farin sú leið að ráða til starfa sérstakan gæðastjóra. Tilgangurinn með því að innleiða
ISO9001 var að „verða betri verktaki, samræma vinnubrögð, verða samkeppnisfærari,
minnka starfsmannaveltu og þjóna betur viðskiptavininum" (Bjarnason, 2011). Ástæða
þess að ISO9001 var valið umfram aðrar lausnir á markaði var sú að vegna samstarfs við
erlenda verktaka og verkkaupa þótti betra að taka upp kerfi sem allir þekkja. Gamla
kerfið sem hafði verið við lýði í áratug var aðlagað þannig að það samræmdist kröfum
ISO9001. Gæðaskjölum var komið fyrir á miðlægri gagnahýsingu þannig að hægt væri að
gefa öllum starfsmönnum aðgang að þeim. Innleiðingin sjálf tók tvö ár frá því að
gæðastjórinn var ráðinn og þangað til ISO9001 vottunin fékkst. Mikill vilji var hjá
yfirstjórn fyrirtækisins til þess að verkefnið heppnaðist og almennur stuðningur var fyrir
innleiðingunni innanhúss. í innleiðingarferlinu voru haldnir kynningarfundir með
byggingarstjórum og verkefnisstjórum. Hagsmunaaðilar innan fyrirtækisins voru fengnir
til þess að rýna verklagsreglur og skipaðir voru hópar til þeirrar vinnu. Hóparnir skiluðu
áliti sem var notað við uppfærslu og nútímavæðingu gæðakerfisins. Kerfið er nú rekið
þannig að öll gæðaskjöl eru hýst á miðlægum gagnagrunni (e. Share point server). Öll
önnur skjöl og gögn hjá fyrirtækinu eru hýst miðlægt í öðru kerfi (e. Go-Pro). Þegar nýtt
verkefni hefst er gerð verkefnishandbók fyrir það verkefni, á grunni skjala úr gæðakerfinu.
Handbókin er vistuð í (e. Go Pro) kerfinu. Gæðastjóri fyrirtækisins fylgist með því að
verkefnishandbækur séu gerðar og notaðar til samræmis við ISO9001 (Bjarnason, 2011).
Engin sjálfvirk samræming er milli þessara upplýsingakerfa og notendur þurfa sjálfir að
sjá til þess að ný skjöl sem eiga að vistast í verkefnishandbók séu vistuð á réttum stöðum.
Ef skjöl eru ekki vistuð rétt er hætta á að þau týnist. Samkeyrsla og vistun gagna er því
ekki eins og best verður á kosið. Þessu þarf að breyta þannig að allt sem gert er í stjórnun
og skjölun verka í gæðakerfinu vistist sjálfkrafa í viðkomandi verkmöppu þess verkefnis
sem verið er að vinna í hverju sinni. Sjá má fyrir sér viðmót gæðakerfis þar sem verkefnis-
stjórar og byggingarstjórar hafa fyrirfram uppsettan pakka af skjölum sem tengjast þeirra
hlutverki í hverju verki fyrir sig. Þetta myndi auðvelda þeim innsetningu og vistun
upplýsinga sem tilheyra verkefnishandbók eða viðkomandi verkefni (Bjarnason, 2011).
Töluverður munur er á innleiðingu gæðakerfis samkvæmt IS09001 og kerfi Samtaka
iðnaðarins. Lítil fyrirtæki í byggingarstarfsemi þurfa að ákveða fljótlega hvaða stefnu þau
ætla að taka varðandi slíka innleiðingu. Mannvirkjastofnun hefur ekki sett fram leið-
beiningar eða aðrar kröfur eða reglur en minnst er á í lögunum (Karlsson, 2011). Mann-
virkjastofnun stefnir að því að í lok ársins 2011 verði kominn rammi um þær kröfur og
reglur sem munu gilda. Reiknað er með því að stigsmunur verði á kröfum sem gerðar eru
til fyrirtækja og iðnmeistara eftir stærð þeirra. Stofnunin mun að öllum líkindum setja
fram þá kröfu að kerfin sem lítil fyrirtæki og iðnmeistarar velja að starfa eftir séu þaimig
að einfalt sé að fylgjast með því að farið sé eftir þeim. Forstjóri Mannvirkjastofnunar sér
fyrir sér að kerfin og eftirlit með þeim muni í síauknum mæli fara fram með rafrænum
hætti og verði á endanum algjörlega rafræn og hýst á miðlægum gagnagrunni.
Samkvæmt því sem viðmælendur hafa að segja um stöðu á mála varðandi innleiðingu
gæðakerfa er ljóst að eitthvað þarf að koma til svo að fleiri fyrirtæki geti með einföldum
og auðveldum hætti byrjað að nota gæðakerfi. En hvað er hægt að gera og hvernig mætti
einfalda innleiðingu? Allir viðmælendur eru sammála um að tölvukunnáttu þeirra sem
eiga að nota og skrá nauðsynlegar upplýsingar í gæðakerfin er mjög oft ábótavant. Allir
eru sammála um að framtíðin í gæðakerfum liggi í vaxandi mæli í því að geymsla kerfis
og gagna fari fram á miðlægum gagnagrunni sem hægt er að hafa aðgang að hvar sem er.
Ritrýndar vísindagreinar |261