Morgunblaðið - 02.04.1987, Qupperneq 35

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 2. APRÍL 1987
35
Jóhannes Páll páfi:
Kirkjan í Chile
láti mannrétt-
indi til sín taka
Montevideo, Reuter, AP.
JÓHANNES Páll páfi II hvatti í
gær Chilebúa til að taka virkan
þátt í því að koma breytingum á
i landi sínu í þágu mannréttinda
og frelsis. Jafnframt sagði páfinn,
að það væri hlutverk kirkjunnar
að láta málefni eins og réttlæti
og mannréttindi til sín taka, eins
og hún hefði gert á Filippseyjum
áður en Ferdinand Marcos var
rekinn frá völdum þar.
„í Chile er vissulega stjómkerfi
nú, sem byggir á einræði," sagði
páfinn við fréttamenn, sem vom með
honum í flugferðinni frá Róm til
Úruguay. „En þetta stjórkerfi er
samkvæmt sinni eigin skilgreiningu
tímabundið." Því væri ekki unnt að
bera það saman við lönd Austur-
Evrópu, þrátt fyrir einræðisstjórn
Augusto Pinochets hershöfðingja. í
löndum Austur-Evrópu er „engin
vonarglæta" í þá vem, að einræðis-
stjórnir láti af völdum, sagði páfinn.
Hann hvatti jafnframt kaþólska
menn í Chile til að halda áfram barát-
tunni fyrir auknum mannréttindum
þar.
Reuter
LÖGREGLANILONDON HJOLAR A NY
Tilkynnt hefur verið í London, að lögregluþjón-
ar þar muni á ný fara að nota reiðhjól til þess
að komast um borgina, en þann farkost hafa
þeir ekki notað í vinnu sinni þar frá árinu 1965.
Mynd þessi var tekin í gær, er tveir vaskir lög-
regluþjónar sýndu hve hratt má komast á
reiðhjólum. Aðal rökin fyrir því að innleiða reið-
lijólin aftur eru þau, að með því muni lögreglu-
menn hafa betri og nánari samskipti við íbúana
á hverjum stað fyrir sig í hinum ýmsu hverfum
heimsborgarinnar.
Neytendasamtök Evrópu
ákæra hollensk flugfélög
Frá Eggerti H. Kjartanssyni, fréttaritara Morgunblaðsins í Hollandi.
NEYTENDASAMTOK Evrópu
(CCE) hafa ákveðið að kæra hol-
lensku flugfélögin KLM, Martina-
ir, Air Holland og Transavia fyrir
Evrópuráðinu í Brtissel fyrir
óleyfilega hringamyndun. Þetta
kom fram á blaðamannafundi sem
Sljórnmál og sagnfræði stangast á:
Gaf Lenin Finnum sjálfstæði?
Helsinki, frá Lars Lundsten, fréttaritara Morgunbiaðsins.
ÞAÐ ER ekki bara í Sovétríkjun-
um sem menn eru teknir að
gagnrýna hefðbundnar skýring-
ar og skoðanir á sögu Sovétríkj-
anna og Rússlands. I Finnlandi
eru menn farnir að velta fyrir
sér hvort það sé starf sagnfræð-
inga eða stjórnmálamanna að
túlka „sögulegar staðreyndir"
um samskipti við Sovétmenn.
Góð samskipti Finna við Sovét-
menn eftir seinni heimsstytjöldina,
einkum á valdatíma Kekkonens for-
seta, hafa byggst á að undirstrika
hve einhuga stjórnir landanna hafa
verið um stöðu Finnlands.
Fyrir rúmri viku varði maður að
nafni Eino Ketola doktorsritgerð í
sagnfræði við Helsinki-háskóla.
Helsta kenning hans er sú, að
Finnar eigi ekki rússneska bylting-
armanninum Lenin að þakka að
Finnar hlutu sjálfstæði 1917. Það
var einkum Kekkonen forseti sern
ítrekaði þráfaldlega hve mikilvægur
Lenin hefði verið í sjálfstæðisbar-
áttu Finna.
Sendiherra Sovétríkjanna var
fljótur að mótmæla Ketola. Sam-
kvæmt sendiherranum hafa Sovét-
menn, þar með talinn Lenin á sínum
tíma, alltaf stutt sjálfstæði Finna.
V.M. Sobolev sendiherra sagði í
finnska sjónvarpinu á miðvikudegi
fyrir viku að alltaf væri gaman
þegar sagnfræðingar grúskuðu í
gömlum skræðum, en ekki mætti
gleyma sannleikanum. „Sannleikur-
inn“ er í augum Sovétmanna sá að
rússneskir byltingarsinnar voru fús-
ir til að gefa öllum smáþjóðum í
ríki fyrrum Rússakeisara sjálfstæði.
Á dögum Kekkonens forseta réði
ríkjum í stjórnmálasamstarfi Finna
og Sovétmanna kenning um að
Lenin (og ráðstjórn hans) hefði ve-
rið ánægður með að Finnland skyldi
öðlast sjálfstæði. Þessi kenning
byggðist á þeirri staðreynd að bylt-
ingarstjórnin í Rússlandi var meðal
fyrstu erlendu ríkisstjórna sem við-
urkenndu sjálfstæði Finnlands.
Hins vegar var á dögum Kekkonens
búið að gleyma því að stefna Lenins
fól í sér að gefa smáþjóðunum sjálf-
stæði til þess að þær gætu gert
byltingu og síðan sameinast sam-
bandsríki öreiganna, þ.e.a.s. Rúss-
landi. Nokkuð mörg svæði, sem
voru undir stjórn Rússakeisara,
voru innlimuð í Sovétríkin eftir
borgarastyrjöldina og ennþá fleiri
eftir seinni heimsstyijöld.
Eino Ketola segir í sinni doktors-
ritgerð að stefna Lenins hafi verið
að láta fínnska kommúnista um að
gera byltingu heima fyrir og sam-
einast svo Sovétríkjunum þegar allt
væri afstaðið. Finnskir sósíalistar
gerðu uppreisn í febrúar 1918 en
bylting þeirra mistókst og úr henni
varð blóðug borgarastyijöld þar
sem byltingarstjórnin í Rússlandi
aðstoðaði svokallaða rauðliða og
Þjóðvetjar komu til liðs við stjórnar-
herinn, hvítliða.
neytendasamtök Hollands (Konsu-
menten Kontact) héldu í Haag.
Samkvæmt upplýsingum fram-
kvæmdastjóra hollensku neytenda-
samtakanna, hr. B. Donia,
viðurkenridi Evenhuis undirráðherra
í viðskiptaráðuneytinu að í öílu falli
hefðu Transavia, Air Holland og
Martinair komið sér saman um verð-
myndun á ákveðnum flugleiðum og
í leiguflugi. Slíkt er brot á lögum
varðandi fijálsa samkeppni innan
Evrópubandalagsins og getur haft
alvarlegar afleiðingar fyrir flugfélög-
in ef rétt reynist.
Hvað KLM viðkemur neitaði Even-
huis að fullyrða að það flugfélag
væri með i spilinu. Viðskiptaráðuney-
tið viðurkenndi að um ákveðna
„fylgni" væri að ræða í verðmyndun
fyrirtækjanna, en sagði þó að það
þyrfti ekki að vera brot á lögum
varðandi fijálsa samkeppni. Nú þeg-
ar ljóst er að samkeppnin innan EB
á hinum ýmsum flugleiðum mun
aukast og að samgöngumálaráð-
herrar landanna munu smátt og
smátt veita flugfélögunum aukið
frelsi til verðmyndunar er það litið
mjög alvarlegum augum í Brússel
að flugfélögin skuli stunda verðföls-
un og grafa þannig undan fijálsri
markaðsstefnu Evrópubandalagsins.
aerðarmenn
Allt á einum stað.
Kaupleigusamningar.
Euro og Visa kredit. Skuldabréf.
Benco
Lágmúla 7, s. 91-84077.