Morgunblaðið - 05.06.1999, Blaðsíða 42

Morgunblaðið - 05.06.1999, Blaðsíða 42
MORGUNBLAÐIÐ ^ 42 LAUGARDAGUR 5. JÚNÍ 1999 > Undarleg- ur húmor „Menntun er kjarni þrenningarinnar friður, þróun og lýðræði. Almenn menntun alla ævi. “ Federico Mayor, framkvæmdastjóri UNESCO Er yfírleitt eitthvað að marka fagurgala í alþjóðlegum emb- ættismönnum á borð við Federico Mayor? Það er ekki einusinni ör- uggt að hann hafi skrifað þetta sjálfur - eins víst að einhver til- þessgerður ræðusmiður hafi ver- ið að verki og haft það markmið eitt í huga að móðga engan, nema þá sem leyfilegt er að móðga (Milosevic og kannski Kínverja). Það er almennt viðurkennt núorðið sem sjálfsagður hlutur, að í mannlegum samskiptum tíðkist tvískinnungur orða og gjörða. Orðin skulu hljóma vel, en um leið er þegjandi sam- komulag um að til sé það sem kallað er „kaldur raun- veruleikinn" sem sé ekki endilega í samræmi við fegurð orðanna. Kannski eiga orðin að gera veru- leikann bærilegri. Þessi skoðun á að líkindum greiða leið að íslendingum, því fyrir þeim er orðasmíð fyrst og fremst tengd skáldskap, og því liggur í hlutarins eðli að orðin séu ekki í samræmi við veruleik- ann. (Island er sennilega eina landið í heiminum þar sem „rit- höfundur“ merkir eiginlega ekk- ert annað en „skáldsagnahöf- undur“). A þessum síðustu og póst- módemískustu tímum er tvö- feldnin orðin meðvituð og er tek- in með í reikninginn þannig að menn eru beinlínis famir að gera ráð fyrir því að orð þeirra þurfi ekki að hafa skírskotun til neins nema orðaheimsins sjálfs. Út úr þeirri kreppu sem þetta hefur leitt til em menn enn að rembast við að redda sér með því að vera kaldhæðnir, en sú hula verður sífellt þynnri og fel- ur alltaf ver og ver raunverulega angist, sem enginn vill þó gang- ast við vegna þess að svoleiðis er svo gamaldags. En það em ekki bara staðlaðir skáldsagnahöfundar sem iðka skáldskap á íslandi. Ráðherrar em líka iðnir við þann kola. En kannski er þeim vorkunn; því skyldu þeir ekki fara eftir fyrr- nefndri reglu um tvískiptingu vemleikans í orð og gjörðir? Það er lítið réttlæti í því, að krefjast þess af íslenskum ráð- hermm að þeir meini það sem þeir segja, ef maður gerir ekki ráð fyrir því að alþjóðlegir emb- ættismenn séu annað en froðu- snakkar. Að minnsta kosti er ljóst að ís- lenskir ráðamenn em ekki á þeim buxunum að fara þurfi að orðum framkvæmdastjóra UNESCO. (Ef maður gefur sér að þetta séu hans orð). Sú ofurá- hersla sem hann lagði á mikil- vægi menntunar, og ítrekuð krafa hans um aukna fjárfest- ingu í menntun, er að engu höfð af menntamálayfirvöldum á Is- landi, sem em að mylgra smott- eríi í Lánasjóð íslenskra náms- manna, en fylgja svo reglunni um tvískiptingu orða og gjörða og tala hátt um aukna fjárveit- ingu til námsmanna. Kannski á þetta að vera kald- hæðni hjá ráðamönnum. Kannski hafa þeir bara svona húmor. Bjöm Bjarnason menntamála- ráðherra vitnaði nýlega í Ant- hony Giddens, rektor The London School of Economics, á heimasíðu sinni (www.centr- um.is/bb), um viðhorf til skóla- gjalda. Að því er Bjöm segir lít- ur Giddens svo á, að nauðsynlegt sé að háskólar fái að afla sér tekna með því að innheimta skólagjöld. (Kannski mætti kalla þetta „amerísku leiðina" í menntamálum). Skólagjaldaumræða skýtur stöku sinnum upp kollinum á ís- landi, en er yfirleitt vængstýfð að því leyti að aldrei er minnst á nema helminginn af henni - þann er snýr að skólunum sjálf- um. Ef háskólar fá að innheimta skólagjöld hlýtur um leið að verða að koma upp öflugu styrkjakerfi ef framfylgja á þeirri „stefnu ríkisstjómarinnar að tryggja öllum jöfn tækifæri til náms án tillits til búsetu og efnahags", svo vitnað sé í Gunn- ar I. Birgisson, stjómarformann Lánasjóðs íslenskra náms- manna. (Morgunblaðið, 4. júní bls. 55). En kannski má á endanum segja það Bimi Bjamasyni til hróss að hann skuli ekki tala um nauðsyn styrkjakerfis um leið og hann vekur máls á skólagjöldum. Því að kannski hefur hann alls engan hug á því, að námsmönn- um skuli boðið upp á styrki til að standa straum af skólagjöldum, hafi þeir ekki efni á því sjálfir. Bjöm er kannski bara lítið hrifinn af innantómum fagurgala og vill ekki tala um nauðsyn ein- hvers sem hann álítur í rauninni ekki mikilvægt. Og þótt maður sé kannski fyllilega ósammála honum ber samt að hrósa honum fyrir að fela ekki viðhorf sín í fagurgala. Það er án efa rétt hjá Gidd- ens, að háskólar þurfi nauðsyn- lega á því að halda að geta inn- heimt skólagjöld til að standa undir öflugri starfsemi. Grand- völlur þessa viðhorfs er sú skoð- un að háskólar séu einfaldlega framleiðslufyrirtæki sem verði að geta selt vöra sína - það er að segja menntun. Skólar í Norður-Ameríku, sem innheimta skólagjöld, era öflugri skólar en niðumíddir, evrópskir ríkishítarháskólar. Það era því beinharðar vísbend- ingar um að Giddens hafi rétt fyrir sér. Og það er ekkert í sjálfu sér rangt við það viðhorf. Frá sjónarhóli skólanna sjálfra, það er að segja. Nemendunum hefur þarna verið þægilega gleymt. Miðað við gerðir menntamála- yfirvalda í málefnum LÍN virð- ast þau ekki gera sér fyllilega grein fyrir því hversu mikilvæg- ur þáttur styrkjakerfi er í menntakerfinu. Að minnsta kosti ef tryggja á jöfnuð, eins og Gunnar talaði um. Og ef skólagjöld verða að veruleika eykst mikilvægi styrkjakerfisins um allan helm- ing. Að minnsta kosti ef trygg- ing jöfnuðar er eitthvað annað og meira en froðusnakk. VIÐHORF Eftir Kristján G. Arngrímsson ÍSÉIriMHiÉÉÉiHHMKIÉÍMnilÉÉHlMiMHÉÉiM MENNTUN Evrópumerkið Nýlega tóku íslendingar þátt í ráðstefnu um snjallar aðferðir í tungumálakennslu. Gunnar Hersveinn segir hér að góð verkefni í tungumálanám geti fengíð viðurkenninguna Evrópumerkið. Islenskir vinningshafar verða kynntir síðar. M. DOMENICO Lenarduzzi stjórnaði ráðstefnunni og bar Iof á verkefnin. Hann sagðist vera mjög bjartsýnn um árangur í tungumálanámi þegna Evrópusamstarfsins. Hátt skrifuð tungumála- kennsla Hagnýtar nýjungar í tungumála- kennslu fá sérstaka athygli yfirvalda Tungumálanám felst ekki lengur í því að sitja við borð yfír málfræði T: : IUNGUMALANAM er hátt •skrifað hjá Evrópusam- bandinu og þar er slagorð- inu „Öll getum við lært þrjú tungumál" haldið hátt lofti. Þegnar ESB með vald á þremur tungumálum eru sagðir standa vel að vígi á sameiginlegum markaði þjóð- anna. Þeir eiga betri mögu- leika á vinnu og námi í hinum ýmsu löndum bandalagsins vegna tungumálakunnáttu sinnar. Framkvæmdastjórn Evrópu- sambandsins segist stefna að því að allir þegnar ESB eigi kost á að ráða yfir a.m.k. þremur tungumál- um og hugmyndafræði þess um námssamfélagið (Teaching and Leaming: towards the leaming society, 1995) er áætlun um að gera alla þegna leikna á þremur tungu- málum. Tungumálanám allra aldurshópa er í brennidepli hjá ESB og er sér- staklega stutt við hagnýtar nýjung- ar. Evrópusambandið hefur af því tilefni sett á laggirnar viðurkenn- inguna European Label sem á ís- lensku kallast Evrópumerkið. Markmiðið er að vekja athygli á mikilvægi tungumálakunnáttu og stuðla að aukinni færni í tungumál- um, vekja athygli á nýbreytni á sviði tungumálanáms og -kennslu EVRÓFUMERKIÐ. og hvetja til þess að aðferðir sem þar er beitt nýtist sem flestum. I marsmánuði síðastliðnum var hald- in ráðstefna um Evrópumerkið þar sem viðurkenningin var einnig veitt og áhugaverð tungumálaverkefni kynnt. Islendingar eru með í þessu verkefni Evrópusambandsins vegna ESS-samningsins og tóku þátt í ráðstefnunni. Þangað fóra fyrir hönd íslands Ragnhildur Zoéga hjá Alþjóðaskrifstofu há- skólastigsins, Jórann Tómasdóttir, formaður STÍL, og Eyjólfur Már Sigurðsson, forstöðumaður Tungu- málamiðstöðvar Háskóla íslands, sem fulltrúi þeirra sem sóttu um Evrópumerkið á íslandi, og sýndi hann gestum á ráðstefnunni Tungumálamiðstöðina. Menntamálaráðuneytið og Evrópumerkið Tungumálanám felst ekki lengur í því að sitja við borð og glíma við málfræðiæfingar, að mati spor- göngumanna Evrópumerkisins. Nú- tímaaðferðir eiga að vera bæði áhrifameiri og skemmtilegri. Litrík- ar nýjungar í tungumálanámi jafnt fyrir böm sem fullorðna njóta sér- stakrar velþóknunar vegna þess að það er líklegra til að örva áhuga fólks á að læra málin. Evrópumerkið er starfrækt af framkvæmdastjóm Evrópusam- bandsins og stjómað af aðildarþjóð- unum ásamt Noregi og Islandi. Framkvæmdastjórnin er með sjóði til að auglýsa keppnina í hverju landi og einnig skipuleggur það ráð- stefnu með kynningu á verkefnum sem hlotið hefur Evrópumerkið. Menntamálaráðuneytið tekur þátt í samstarfinu um Evrópumerk- ið og fól Alþjóðaskrifstofu háskóla- stigsins, sem jafnframt er lands- skrifstofa Sókratesáætlunar ESB, framkvæmd verkefnisins. Dómnefndir í hverju landi velja verkefni sem fá Evrópumerkið eftir sérstökum mælikvarða: Verkefnið: 1) sé heildstætt, 2) auki gæði kennslu og náms, 3) sé þátttakendum hvatning til tungu- málanáms, 4) feli í sér vitund um Evrópusambandið og tungumál innan þess og efli skilning á menn- ingu viðkomandi landa, 5) feli í sér nýjungar í tungumálakennslu sem unnt er að yfirfæra á aðrar aðstæð- ur. íslenska dómnefndin er skipuð Jórunni Tómasdóttur formanni, Auði Hauksdóttur, tilnefndri af Há- skóla íslands, Auði Torfadóttur frá Kennaraháskóla íslands, Guðmundi Viðari Karlssyni frá menntamála- ráðuneyti, og nefndarmanni frá Evrópusambandinu. Notagildi Evrópumerkisins felst m.a. í leyfi til að nota merkið verk- efninu til framdráttar. Tungumálanám hefst snemma í Lúxemborg Ráðstefnan um Evrópumerkið var haldin 25. mars í Brassel en á henni kynntu sambandsþjóðimar
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.