Morgunblaðið - 08.12.1999, Blaðsíða 72

Morgunblaðið - 08.12.1999, Blaðsíða 72
t2 MIÐVIKUDAGUR 8. DESEMBER 1999 MORGUNBLAÐIÐ FÓLK í FRÉTTUM Forvitnilegar bækur ’Ar< sstetjrttKrg , nSQR FISCHfS Heimur versnandi ferst „Ghostwritten“ er 436 blaðsíður og fæst í Bóksölu stúdenta. Hún kostar 1.984 krónur. FERÐALÖG, tilvistarkreppa, Netið, náttúrudýrkun, kunnugleg vörumerki og framandi nöfn eru allt fyrirbæri sem bækur ungra breskra rithöfunda hafa verið gegnsósa af undanfarin ár. Eðli- lega kannski. Þetta eru nútímabók- :menntir með háu áhyggjuhrukk- uðu enni. Lesendum er boðið að slást í för með ringluðum tækni- hippum sem reykja gras og éta gras og virðast horfa á heiminn í gegnum kviksjá. Oft reynast þess- ar bækur ekkert annað en upp- færðir rómansar þar sem búið er að breyta einhleypa lækninum í tölvufræðing og senda í ferðalag. En stundum eru þær líka löðrandi skemmtilegar eins og til dæmis „The Beach“ eftir Alex Garland. Skáldsagan „Ghostwritten" er ein bókin í viðbót af þessu tagi en svið hennar nær yfir Okinawa, Mongólíu, Kína, England, Banda- ríkin og fleiri lönd. Meðal þeirra fjölmörgu persóna sem segja sög- una eru gamalt tré, danskur bak- pokaferðalangur, sál í leit að lík- ama, tíbetsk veitingakona, japanskur trúarleiðtogi, safnvörður í Pétursborg, skoskur kjarneðlis- fræðingur, útvarpsmaður í New York og rússneskur mafíósi. Bókin flakkar fram og aftur í tíma og höf- undurinn leggur sig mjög fram við að láta lesandann hafa fyrir henni. Það tekst mjög vel því um leið og sagan er undarleg og margbrotin, kemur hún líka stöðugt á óvart. Reyndar er spurning hvort hægt sé að kalla „Ghostwritten" skáld- sögu því flestir kaflanna gætu staðið sjálfstætt sem smásögur. í þverjum þeirra koma fram nýjar aðalpersónur sem staddar eru í öðru landi en persónurnar í kaflan- um á undan. En kaflarnir tengjast lauslega með þeim hætti að minnst er á eitthvað sem hefur komið fyrir áður eða á eftir að skýrast síðar. Það er svo önnur spurning hvenær tengdar smásögur byrja að skríða saman í skáldsögu. Að rekja stórkostlegan söguþráð „Ghostwritten" í stuttu máli er ein- hvernveginn jafn vonlaust og ætla sér að útsetja sinfóníuverk upp á nýtt fyrir Casio leikfangaorgel. En 'Ýneðal þess sem dúkkar upp í bók- inni eru gasárásirnar í Japan, sál- arkreppupælingar, samsæriskenn- ingar, mongólskar þjóðsögur, Persaflóastríðið og heimsendir. „Ghostwritten" er fyrsta skáld- saga þrítuga Englendingsins David Mitchell sem býr í Hiroshima og kennir meðfram skriftunum. Huldar Breiðfjörð. HVERNIG MANCHESTER UNITED EYÐILAGÐI LÍF MITT Ævilöng barátta við rauða di öfla Colin Shindler er af gyðingaættum og ólst upp í Manchester og gerðist snemma aðdáandi fótboltaliðsins Man- chester City. Dóra Ósk Halldórsdóttir rakst á ævisögu hans og uppgötvaði heim hins harða knattspyrnuaðdáanda. AÐDAENDUR breska knattspyrn- liðsins Manchester United eru fjölmargir hér á landi og víst er að það hnussar í mörgum þeirra þegar þeir sjá titil ævisögu Colin Shindlers: „Hvernig Manchester United eyðilagði líf mitt.“ Shindler gerir ráð fyrir þeim við- brögðum því í for- mála bókarinnar er að finna varnaðarorð fyrir væntanlega les- endur. Þar segir hann að United-aðdáendur skuli ekki einu sinni reyna að lesa bókina, en ef þeir þijóskist við þá beri hann alls enga ábyrgð á viðbrögðum sem bókin muni valda og ef til dómsmála komi vegna ofbeldisglæpa lesenda muni ekki vera hægt að benda á bók hans fyrir rétti sem orsök reið- ikastsins. Hann tryggir sig einnig gegn slæmum dómum um bókina sem vitaskuld er hægt að rekja beint í herbúðir United, nema hvað? Hann segir að aðdáendur United sé hægt að finna í öllum stéttum þjóðfélagsins. „Þeir brosa kannski til þin í búðum, í biðröðum og þú hittir þá jafnvel á for- eldrafundum eða í áhugamannaleikfé- laginu. Hins vegar muntu ekki finna þá í Manchester." Þegar annar stuðningsmaður Un- ited á heimilinu las bókina heyrðist stundum blótað í hálf- hljóðum yfír óvægnum lýsingum Shindlers á óvinaliðinu, en þó heyrðist oftar hlátur yf- ir lesningunni, enda var bent á það að saga City- aðdáenda væri náttúru- lega í sjálfu sér harmsagafrá upp- hafí til enda. Hver myrti varamanninn? I upphafi bókarinnar sést húmor höfundar berlega þegar hann lýsir atviki er gerðist árið 1961. Vinur hans, Martyn Jones, kemur hlaup- andi inn um dyrnar og æpir: „Þeir hafa myrt Bobby Kennedy!" Shindler skilur ekki hvers vegna í ósköpunum nokkur hefur myrt Kennedy sem vermir oftast vara- mannabekkinn í Manchester City, en rekur þó minni til leiks á móti Chelsea þar sem Kennedy hafði mark af City eftir misskilning við markvörðinn Ken Mulhearn. Þá hefðu nú margir í áhorfendastúk- unum glaðir hjálpað til við að taka í gikkinn! Þegar Shindler upp- götvar að það er bandaríski þing- maðurinn Robert Kennedy sem var myrtur á hóteli í Los Angeles léttir honum stórum. Hans maður, Bobby Kennedy, getur þá vermt bekkinn á komandi leiktíð. Þessi stutta saga segir allt sem segja þarf um áherslur knattspyrnuun- nenda. Það er boltinn sem er upp- Franskur fyrrverandi leikmaður United sýndi kung-fu takta á leikvellinum og þurfti hér að biðjast afsökunar á samruna ólíkra íþrótta. haf og endir alls og heimsmálin hrein smámál í samanburði. Þessi sérstaka ævisaga lýsir bernsku Shindlers í gyðingahverfi í Manchester, háskólagöngu hans í Cambridge, fyrsta ástarævintýr- inu, og fylgir honum fram á full- orðinsár þar sem hann starfar sem rithöfundur og framleiðandi sjón- varpsþátta fyrir BBC og í Holly- wood. Munurinn á sögu Shindlers og flestra annarra ævisagna er þó sá að lifshlaupið er stöðugt tengt við knattspyrnuvöllinn og slælegt gengi Manchester City hefur áhrif á __ alla söguna. Eins og gefur að skilja eru léttustu sprettir sögunnar á önd- verðum áttunda ára- tugnurn þegar Manchest- er City varð Englandsmeistari undir stjórn Joe Mercer og Malcolm Allison. En Shindler lætur ekki deigan síga þrátt fyrir misjafnt gengi liðsins og segir að stuðning- ur við sitt lið sé ást- ríða sem vart sé hægt að lýsa með orðum fyrir óinnvígðum í heimi knattspyrnunnar, en bókin sé þó hans tilraun til að út- skýra hvernig annars skynsamir menn geta misst ráð og rænu þeg- ar fótbolti er annars vegar. Vafasöm áhrif á óharðnaða sál Margir United-aðdáendur myndu eflaust segja frænda Shindlers afar óheppilegan áhrifa- vald á ómótaða barnssál, en hann er einmitt maðurinn sem varð vald- ur að því að Shindler fór að styðja Manchester City aðeins íjögurra ára að aldri. Samskiptunum við frændann eru gerð góð skil í bók- inni, en hann kynnir Shindler einn- ig fyrir krikkett-íþróttinni sem hefur einnig mikil áhrif á lífshlaup hans þó ekki kveiki sú ástríða jafn mikið bál og fótboltinn. Reyndar súrna samskipti þeirra félaga síðar á lífsleiðinni vegna fjölskyldumála sem ekki eru útskýrð að fullu. Vin- átta Shindlers við þrjá æskuvini sína fær einnig talsvert pláss í bók- inni og þá sérstaklega í bernsku- köflunum. Vináttan helst þótt þeir eigi sífellt færra sameiginlegt eftir að fullorðinsárum er náð. Þegar þeir hittast er þó alltaf eitt um- Colin Shindler hefur mátt búa við hálfrar aldar yfirgang af hálfu rauðu djöflanna. ræðuefni sem virkar: Fótboltinn. Shindler viðurkennir að stuðn- ing sinn við Manehester City megi að mörgu leyti líkja við raunir Jobs. Hann segir bók sína vera „angistarkvein manns sem hefur þjáðst í þögn árin í gegn vegna óheyrilegs hroka United-aðdá- enda“. Hann segist hafa séð of mik- ið af húmorsleysi skoska þjálfarans og kung-fu tilburða fyrrverandi fransks leikmanns liðsins til að geta setið þegjandi lengur. Ekki er þó þar með sagt að aðdáendur Manchester United geti ekki haft gaman af þessu glettnislega harmakveini Schindlers því saga skuggaliðs Manchester-borgar hlýtur óhjákvæmilega að varpa nokkrum ljóma á það lið sem veld- ur skugganum, nefnilega Man- chester United. Áhangendur ann- arra fótboltaliða, eins og Lundúnaliðanna Arsenal og Tott- enham eða Liverpool-Iiðsins munu eflaust hafa gaman af því að lesa um lifshlaup Schindlers enda er fótboltinn í heiðurshlutverki. Hálfrar aldar sögu Manehester- liðanna eru gerð góð skil sem ætti að gleðja alla áhangendur liðanna í norðri. Fyrir þá illkvittnu eru síð- an allföst skot á rauðu djöflana, sem sakir stöðu sinnar í úrvals- deildinni, eiga ekkert gott skilið að mati stuðningsmanna annarra liða. Þrátt fyrir að Shindler geti aldrei útskýrt fyllilega fyrir leik- mönnum hvernig fótboltaástríðan nær þvflíkum tökum á mönnum og raun ber vitni, tekst honum að lýsa mjög vel þeirri gleði og þeirri sorg sem fylgir því að halda statt og stöðugt með sínu liði. Eins og hann segir í eftirorðum bókar sinnar; „samningur um yfirlýstan stuðning við ákveðið fótboltalið ... er kannski ekki mikils virði á pappír, en í hugum milljóna manna er það jafn bindandi samningur og sá sem skráður er með eigin blóði.“ —— --— -- Forvitnilegar bækur Off Stelumst til að lesa Stelumst til að lesa „Adrian Mole: The Capuccino Years.“ Höfundur: Sue Townsend. Skáldsaga, 391 bls. Michael Joseph, London, 1999. FORVITNIN rak mig áfram. Það er eitthvað svo ómótstæðilegt við að mega lesa dagbók annarra. Gægjast inn í sál þeirra. Venjulega er það bannað og ekki gert nema af óþokk- um. En hér leyfist okkur að lesa án þess að vera að gera eitthvað rangt - eigandi dagbókarinnar er aðeins skáldsagnapersóna. Því verður samt ekki neitað að smávegis skömmu- stutilfinning fylgir lestrinum. Það eykur enn meira á ánægjuna þegar dagbókareigandinn er gamall kunningi. Adrian Mole ættu margir að þekkja, enda eru liðin um 15 ár síðan fyrsta dagbók hans birtist á prenti. Og greyið er ennþá að. Okk- ur til mikillar gleði er hann ekki vax- inn upp úr dagbókarskrifum. Hann stendur á þrítugu og hefur ennþá áhyggjur af unglingabólum. Og nú er hann þar að auki að fá skalla. Hann er svo umkomulaus þessi vesalingur. Það heppnast aldrei neitt hjá honum. Hann stend- ur í þeirri stöðugu trú að hann sé hinn mesti ritsnillingur, en fær samt skáldsögu sína hvergi gefna út. Hann íhugar jafnvel að senda hand- ritið til íslenskra útgefenda! Mis- heppnaður rithöfundur, ómögulegur eiginmaður og faðii-, og drumbsleg- ur sem sjónvarpsstjarna - Adrian Mole er á allan hátt vonlaus. Honum sjálfum finnst hann hinsvegar líkj- ast persónu í franskri bíómynd... Hann er algjörlega óþolandi sögu- hetja, en um leið svo aumur og brjóstumkennanlegur. Þessi nýjasta dagbók hans, sem hinar fyrri, er kostuleg. Nú er hann er fullorðinn, svo áherslurnar hafa breyst, en fyndnin heldur sér óskert. Adrian Mole er samur við sig og skánar ekkert með aldrinum. Nú skulum við bara vona að enginn lesi okkar eigin dagbækur - ætli þær séu nokkuð skárri? Silja Björk Baldursdóttir. Shindler kanu ekki að meta þessa sendingu frá Skotl- andi inn í markteig þeirra United- manna.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.