Morgunblaðið - 14.10.2000, Qupperneq 86

MORGUNBLAÐIÐ
FÓLK í FRÉTTUM
Lúðrasveitin Thorshov skoles musikkorps
Morgunblaðið/Kristinn
Harry Kvebæk (annar frá vinstri) ásamt vinafólki.
Blásið til sigurs
Fyrrverandi meðlimur í lúðrasveit norska
hersins, Erik nokkur Kvebæk, þykir hafa
náð undraverðum árangri með þroskaheftu
______fólki í gegnum tónlistarnám.__
Arnar Eggert Thoroddsen ræddi við
bróður hans, Harry, sem staddur var hér á
landi fyrir stuttu ásamt lúðrasveitinni sem
þessir hljóðfæraleikarar skipa.
LÚÐRASVEITIN var stödd hér á
landi dagana 27. september til 4.
október í boði Fullorðinsfræðslu
fatlaðra og hélt hún m.a. hljómleika
með danssveitinni Plútó í Ráðhúsi
Reykjavíkur en sú sveit er starf-
rækt á vegum Fullorðinsfræðslunn-
ar. Með sveitinni var, eins og áður
segir, Harry Kvebæk, virtur tónlist-
arprófessor sem starfar sem aðstoð-
arstjórnandi sveitarinnar.
Bróðir minn Erik
Hairy segir rætur sveitarinnar
liggja í Thorsov-skólanum í Ósló.
Mikil hefð sé fyrir lúðrasveitum í
Noregi og þeim sé það mikið keppi-
kefli að fá að ganga í skrúðgöngunni
á þjóðhátíðardegi Noregs hinn 17.
maí. „Um 1971 sótti nemandi minn
um stöðu hljómsveitarsstjóra við
skólann og fékk. Bróðir minn Erik,
sem er tíu árum yngri en ég, tók svo
við af honum þremur árum seinna
og hefur verið aðalstjórnandi þess-
arar sveitar síðan. Ekki er vitað til
að áður hafí verið stofnuð lúðrasveit,
einungis skipuð þroskaheftu fólki.“
Hann segir að snemma hafi komið
í ljós að Erik byggi yfír einstöku lagi
á þroskaheftum börnum og hefur
reynst þrautgóður á raunastund
þessi tæpu þrjátíu ár sem hann hef-
ur starfað með sveitinni. „Dæmi
þessu til stuðnings er saga af stúlku
sem spilar með sveitinni í dag en
hún sá hana marsera á sínum tíma
og kom í kjölfarið á æfingu. Par var
horn sett í hendurnar á henni og hún
tók það, faðmaði það að sér og hélt
fast. Það tók hins vegar mörg ár að
fá hana til að þora að blása í það.
Samt fékk hún að koma einu sinni í
viku og það varð til þess að hún fór
að koma út úr skelinni. Hún talaði
t.d. ekki á þessum tíma en gerir það
í dag. Hún er enn hrædd við að gera
eitthvað nýtt en lætur sig samt hafa
það.“
Mikilvægt að
fclagsskapurinn haldist
Harry segir að krakkarnir hætti í
skólanum 18 ára gamlir en það hafi
ekki stoppað þá í því að mæta áfram
á lúðrasveitaræfingar. „Þetta varð
til þess að það var stofnuð sérstök
sveit fyrir þessa fyrrverandi nem-
endur,“ segir Harry. „Eg tel nefni-
lega mikilvægt að þetta félagslega
umhverfi sé til staðar því að slæmt
væri ef þetta fólk væri dreift út um
allan bæ og hefði ekki tækifæri til að
hittast.
Það er nefnilega svo að það er
hætt við að þroskaheftir krakkar
leiðist út í slæman félagsskap,
óreglu o.s.frv. þegar þeir nálgast
tvítugt þar sem þeir ráða oft ekki
fyllilega við þetta stóra samfélag.
Hins vegar hafa þeir sem hafa verið
hluti af þessu samfélagi sem er í
kringum lúðrasveitina staðið sig
mjög vel félagslega, svona í heildina.
Þau gæta vel hvert annars og hafa
myndað með sér sterkt samfélag."
Foreldrarnir oft útslitnir
Harry segir það merkilega stað-
reynd að þau hafa myndað þetta
samfélag sjálf. „Þetta eru þeirra
samskipti og þegar það verður hlé (á
æfingum) þá er það ekki fullorðna
fólkið, aðstoðarfólkið sem þau leita
til heldur hvert til annars. Mér
finnst mjög mikilvægt að þau fái að
hafa þetta tækifæri, að koma saman
einu sinni til tvisvar í viku, að þau
tilheyri eigin samfélagi og komi
fram á sínum eigin forsendum," seg-
ir Harry ákveðinn. Einnig segist
hann hafa áhyggjur af því að öll
vinna og fjársafnanir hvíla á herðum
foreldranna en margir þeirra eru
orðnir útslitnir og þreyttir, losna í
raun aldrei undan þessu foreldra-
hlutverki þrátt fyrir að börnin séu
orðin fullorðin.
Að kenna börnunum
Erik var beðinn um að kenna
þessa uppeldis- og kennslufræði
sem hann beitir sem stjórnandi
lúðrasveitarinnar, en hún er í raun
óeiginleg, þetta er aðferð sem hann
hefur fundið upp hjá sjálfum sér.
Hann treysti sér hins vegar ekki til
að skrifa bókina sjálfur. „Ég fór því
að spyrja bróður minn út í hvernig
þessum aðferðum hans væri hátt-
að,“ segir Harry. „Einnig kom að
þessu stjórnandi úr lúðrasveit hers-
ins sem hefur starfað við umritun og
einföldun tónverka fyrir sveitina.
Upp úr þessu var síðan bókin „Vel
Blást" skrifuð."
Lúðrasveitin hefur spilað með at-
vinnulúðrasveitum og í þeim tilfell-
um hafa þær þurft að læra merkja-
kerfi Thorshov-sveitarinnar. Harry
lýsir að lokum nokkrum atriðum
þessarar sérstöku kennslufræðar.
„Nóturnar eru settar fram á
myndrænan hátt og þótt þau geti
ekki lesið geta þau lært að þekkja
merkin og þannig læra þau tónskal-
ann. Einnig hafa verið þróaðar sér-
stakar aðferðir til að kenna þeim
tónalengdir og
að skipta um grip er flakkað er á
milli tóna. Sum ná meira að segja að
læra nótnalestur upp úr þessum ein-
földunum og þau hafa hjálpað hinum
áfram og studd þau í þeirra námi.“