Skírnir - 01.08.1907, Síða 25

Jafnaðarstefnan.
217
kvæmd og stofnuðu nýlendu, er þeir kölluðu Saint-Simons-
nýlendu. Þar lifðu allir saman, konur og karlar, eins og
ein fjölskylda, hjónabandslausir, í frjálsri sambúð. En
ekki blessaðist sá búskapur til lengdar. Fjölskyldan vesl-
aðist upp eftir 2 ár.
Um sömu mundir og Saint-Simon kemur annar frakk-
neskur rithöfundur fram á sjónarsviðið með skoðanir
mjög áþekkar Saint-Simons, án þess að hafa nokkur kynni
af honum. Á þessu sést glögglega, hve mjög þessar nýju
hugmyndir lágu í loftinu, og hve almenn var óánægjan
með hagi þjóðfélagsins.
Þessi maður er C h a r 1 e s F o u r i e r, kaupmaður
í Besangon. Ágengni og ójöfnuður kaupmanna í átthög-
um hans olli því, að hann fór að hyggja að almennings-
hag og rannsaka ritningarnar, hvernig á bágindum manna
stæði og hvernig þeim yrði eytt. Bágindi manna hygg-
ur Fourier stafa af því, að þeir séu búnir að missa tök
á samræmi því, er sé nauðsynleg undirstaða líísins.
»Maðurinn er ekki annað en hluti af náttúrunni. Nátt-
úran er í nánu sambandi við guð. Alt í náttúrunni á að
vera háð sömu samræmislögum, — en samræmið er horf-
ið sjónum mannanna. Þenna glataða gimstein verða þeir
að flnna aftur. En samræmið næst því að eins, að menn-
irnir verði gcrðir ánægðir. Eðlishvatir þeirra og löngun
til ánægju eru frá guði komnar og því góðar og réttmæt-
ar. Yflrsjón kristindómsins var, að hann fyrirbauð mönn-
unum að fullnægja ánægjuþörf sinni og unaðar í þessu
lífi, og vísaði þeim á annað lif. En þetta kom í bága við
samræmislög náttúrunnar, sem bjóða mönnunum að svala
ánægjufýsnum sínum. Samræmið fór því forgörðum, og
þá hefjast bágindin«.
Fourier órar fyrir nýjum tímum, þá er alt verði miðað
við yndi og ánægju mannsins. Hver maður á að fá að
vinna að þvi einu verki, er hann hefir sérstakar mætur á,
svo að vinnan sjálf verði honum til yndis. Iðnin komi
þá af sjálfu sér og vellíðan sömuleiðis. Þessu hugsar
hann sér komið í framkvæmd með þjóðfélagsskipun í lík-