Skírnir - 01.08.1907, Page 31

J afnaðarstef nan.
223-
i lífinu gangi á undan og skapi hugsjónirnar, og þær séu
það, sem g e r a a 11 a f r a m þ r ó u n. Marx kemst því
næst að þeirri niðurstöðu, að það sé aðallega ein tegund.
staðreynda, er til greina komi í þessu efni: hinar efna-
legu (ökonómisku) staðreyndir, o: þær staðreyndir, er felast
i efnaástandi þjóðanna. Efnahagslegar þarfir og fram-
leiðslufæri þjóðfélagsins móta, að dómi Marx, ekki ein-
ungis réttarfarið, heldur siðgæðishugmyndina, trúarástand
og heimspeki yfir höfuð. (Die materialistische Welt-
anschaung hafa þessar kenningar Marx verið kallaðar).
Efnahagskjör mannkynsins eru eftir þessu undirstaða
lífsins og framþróunar þess. En þau eru ekki stöðugt hin
sömu. Einhver óskrifuð, ævarandi lög breyta þeim, segir
hann. Snemma á öldum dregur skýflóka upp á himininn
og hann heldur ófrýnan: Einkaeignin heldur innreið sína.
Eins og Guðm. Friðjónsson telur kornu konunnar í mann-
heirn upphaf allrar sundurþykkju og illinda meðal karl-
mannalýðsins, eins telur Marx komu einkaeignar upphaf
allrar stéttabaráttu heimsins. Alla tíma síðan hefir stétta-
baráttan geisað um heiminn. En Karl Marx þykist eygja
skýjarof, og fullyrðir ekki einungis, að mannkynið losni
einhvern tíma við stéttabaráttuna, heldur muni þess meir
að segja ekki langt að bíða, að það komist á það þroska-
stig. Þetta þykist hann mega ráða af ástandi heimsins-
nú á tímum. Honum finst verkamenn svo miklum rang-
indum beittir, að óhugsanlegt sé, að þeir uni við það öllu
lengur, því síður, sem sjálf rás viðburðanna sé þeim svo
hagstæð í stefnu sinni, sem á verði kosið.
Eg skal nú í sem fæstum orðum bregða upp mynd
af því ástandi, eins og það er i augum Karls Marx.
Baráttan milli stéttanna, eignamanna öðrum megin og
öreiganna hinum megin, er, að dómi Karls Marx, svo hörð og
grimmileg orðin, að svo þúið getur eigi staðið til lengdar.
Eftir því sem stóriðnaðurinn vex og vélum og verksmiðjum
f jölgar, verða öreigarnir, þ. e. verkamenn, meir og meir að fé-
þúfu eignamanna. Vélarnar gera. eitt af tvennu: bola verka-
menn með öllu frá vinnu eða neyða þá til að sætta sig við svo-