Skírnir - 01.08.1907, Page 41

Jafnaðarstefnan.
233
an og skipa þeim undir sama merkið: hóimsfána
stéttabaráttunnar. Undir þessum fána berjast ör-
eigarnir, þ. e. verkamennirnir. Það er óhætt að segja, að bar-
áttan harðnar ár frá ári. Einhver endir hlýtur þó á henni
að verða. En hvorir bera sigurinn úr býtum, efnamenn-
irnir eða öreigarnir? Líkurnar eru sjálfsagt öreiganna
megin; því að enginn má við margnum. Það er nærfelt
óhugsandi, að efnamennirnir, sem eru i miklum minni-
hluta, geti til lengdar reist rönd við óvígum her öreig-
aniia. Þeir telja sér og sigur vísan. En að honum fengn-
um látast þeir eigi munu erfa gamlar væringar við efna-
mennina. Þ a ð sé eigi markmið þeirra, heldur hitt, a ð
komaájöfnuði. Gegnum stéttabaráttuna
verðum vér að halda til að ná marki voru: a ð útrýma
stéttamun.
Eg hefi nú leitast við að lýsa sögulegum uppruna og'
vísindalegum grundvelli jafnaðarstefnunnar. Það er vita-
skuld, að í svo stuttu máli hefi eg orðið að fara ærið
fljótt yfir sögu. Eg hefi t. d. alveg orðið að sleppa þvír
að segja nokkuð frá sjálfu mannvirkinu, sem reist hefir
verið á þeirri undirstöðu: verkmannahreyfingunni, með
öllum hennar kvistum. Það hefði orðið langt mál.
Dóm á jafnaðarstefnuna er eigi auðvelt að leggja —
og ætla eg mér eigi þá dul. Hugmyudir jafnaðarmanna
gagnsýra samtíð vora. Vér, sem nú lifum, erum í miðri
orrahríðinni. Ohlutdrægur dómur er því torfenginn.
Á Islandi á jafnaðarmenska litla sögu. Vér íslend-
ingar höfum miklu minna af jafnaðarstefnunni að segja
en aðrar Evrópuþjóðir. Til þess ber margt. Vér höfum
aldrei haft af að segja hreinsunareldi þeim, er jafnaðar-
hreyfingin hefir magnast svo mjög í hvarvetna annars-
staðar. Eg á við auðmannavaldið. Það er því nær óþekt
hjá oss. Vér þekkjum eigi heldur heima á Fróni þann