Skírnir - 01.04.1908, Blaðsíða 5

Konráö Grislason.
101
hefir það enn fyrir gamansögu, eftir tæp 80 ár, að minn-
ast þess er hann fylgdi Konráði eftir út í slægjuna með
bókina sína iatnesku, og fekk tilsögnina og yfirheyrsluna
um leið og Konráð brýndi. Gamli Páll Melsteð kallar
það »perípatetíska« skólann.
Konráð hafði gott veganesti að heiman til þess að
geta orðið lífið og sálin í baráttunni fyrir viðreisn móður-
málsins.
Árið 1851 hefir Konráð verið 20 ár í Höfn og þá
hefir hann lokið þvi verki, sem hann er langkunnastur
fyrir hjá öllum almenningi hér á landi, og það er orða-
bók hans hin mikla, sem langmest er í varið fyrir íslenzku
dæmin, sem hann velur.
Alt til þessa hefir hann ritað fyrir íslendinga og á
islenzku máli. Og harmur er að hugsa. til þess, að ágæt-
asti talsmaður íslenzku tungunnar, hinn allra smekkvísasti
og fróðasti, hættir nú að kenna og rita á einu tungunni
sem hann elskar, það sem eftir er æfinnar.
IV.
Vér hljótum að sakna þess að eigi varð af því, afr
Konráð yrði kennari við latínuskólann. Sennilegt er þaðr
að hann hefði varla orðið jafnsnjall hér heima í skýring-
um hins forna kveðskapar, meðal annars vegna fjarvistar
við handritin, en hinu má treysta, að hann hefði stórum
aukið þekkinguna og smekkinn á móðurmálinu hjá náms-
mönnum. Ritdómar hans í Fjölni urðu til hinnar mestu
málhreinsunar og umbótar á ritmálinu, og má nærri geta,
að þau áhrif hefðu orðið miklu meiri og víðtækari. ef hann
hefði orðið íslenzkukennari við skólann. Páll Melsteð segir
að íslenzkan hans hafi verið fallegust meðan hann var
ungur: »Hann vantaði að vera innan um lifandi fólkið«.
Hann hefði náð hinu bezta — hvaðanæfa — af vörum pilta.
Það er eitthvað raunalegt að hugsa til þess, að Konráð
elur 60 árin óslitin erlendis, og lítur aldrei ættjörðina frá
því er hann kvaddi hana 20 ára að aldri, alt til dauða-