Skírnir - 01.04.1908, Blaðsíða 40

136
Peningaverðið á íslandi.
undum slept hér. Fullorðni maðurinn, sem hér er rætt
um, eyðir tóbaki og brennivíni fyrir fjóra menn; konur,.
sem eru helmingur allra landsmanna, neyta hvorugs, og
drengir á unga aldri heldur ekki. Annars er ekki neitt
sérlegt undir því komið, hve mikils hann er látinn neyta
á árinu; hlutfallið á vöruverðinu er hið sama, hvort sem
það er margfaldað með tíu eða hundrað, sé verðið rétt
öll árin. Það skal fúslega játað, að jafnframt því sem
töluvert vel er lagt í fæðið. þá er mjög lítilfjörlega lagt í
fatnaðinn. Skófatnaður t. d. er ekki nefndur á nafn, því
eg þorði ekki að hætta mér út í að verðsetja skófatnað-
inn 1849 móti þeim sem nú er, aðallega af því, að eg veit
ekkert hve marga íslenzka skó ætti að leggja á móti
einum útlendum skóm, sera nú tíðkast nær eingöngu í
kauptúuum.
Niðurstaðan af þessu er sú, að peningar hafa fallið í
verði
frá 1850 til 1901 um 64°/0
frá 1850 til 1907 um 105%
frá 1901 til 1907 um 25%
Það er með öðrum orðum að fyrir það sem voru
100 kr. i peningum 1850 verður að gefa 164 kr. í pen. 1901
100 — í — 1850 — - — 205 — í — 1907
og að fyrir það sem voru
100 kr. í peningum 1901 verður að gefa 125 kr. í pen. 1907.
V. Niðurlagsatriði.
1848 fundust gullnámur í Kaliforníu, sem feldu pen-
inga í verði um allan heim smátt og smátt. Verðbreyt-
ingin er ekki komin til Danmerkur 1849; hennar fer að
kenna 1850 og næstu árin þar á eftir. Jafnframt, en
meira síðar, var framleitt svo mikið af silfri, að þjóðirnar,
sem liöfðu það fyrir peninga, sáu sitt óvænna, og breyttu
peningunum í gullpeninga, áður en silfrið félli of mjög í