Skírnir - 01.04.1908, Side 42

138 Peningaverðið á íslandi.
Meðal- Helztu land- Pæði,klæðiog
alin aurar húsnæði
1850 .................... 100 kr. 100 kr. 100 kr.
1900 .................... 167 — 168 — 164 —
1907 .................... 200 — 193 — 205 —
Hvernig sera maður veltir þvi máli fyrir sér, þá sýn-
ist ekki vera unt að komast að annarri niðuistöðu en
þeirri, að frá 1850—1907 liafi peningar fallið í verði um
helming, þannig að 2 kr. nú hafi sama kaupmagn, eða séu
það sama sem 1 kr. var 1850.
En sé litið á tímabilið frá 1900 til 1907 þá hafa pen-
innarnir falliö í verði þannig:
Eftir raeðalalin allra meðalálna
um........................20°/0 (kr. 100 = kr. 120)
Eftir helztu landaurum í verð-
lagsskrá um...............15°/0 (kr. 100 = kr. 115)
Eftir verði á fæði, klæðnaði
og húsnæði um .... 25°/0 (kr. 100 = kr. 125)
Efalaust er réttast hið síðasta, því að verkalaun í sveit-
um munu vera eitthvað á et'tir tímanum, og hækkun
þeirra þess vegna ekki farin að hafa þau áhrif á verð-
lagsskrárnar, sem þau ættu að hafa.
Afleiðingarnar af verðfalli peninga cru hinar sömu
hér, sem annarstaðar í heiminum. Maður, sem hefir
fengið til láns 1000 kr. út á jörðina sína 1850 og greiðir
skuldina 1907, hann greiðir 1000 kr., en ætti í raun réttri
að greiða 2000 kr. Maður, sem hefir fengið veitt embætti
t. d. 1900 með 3000 kr., hann fær árið 1907 i rauninni
ekki nema 2250 kr. í laun; en ef hann ætti að standa
jafn vel að vígi 1907 og hann stóð 1900 með 3000 krón-
unum, þá ætti að greiða honum eftir verðlagsskrá Lowe’s,
sem um var getið í byrjuninni, 3750 kr. Verkamaður
sem fekk 3 kr. í daglaun 1900, fær, séu honum borgaðar
3 kr. nú, sama sem 2 kr. 25 aura þá. Verðfaliið á pen-
ingum Kemur liér eins og alstaðar niður á gömlum