Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1925, Blaðsíða 44

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1925, Blaðsíða 44
42 sel risið upp, því óhugsandi er að það hafi bygt verið meðan Ævarr bjó þar sjálfur, stuttu vestar. En eigendur Móbergs í Langadal, hafa orðið að byggja selið austarlega í skarðinu, af því bygt hafði verið áður vestar. Það er ástæðan til þess, að það hefur verið austar en selið frá Vatnsskarði. Hvenær skriðan hefur fallið á Evarsskarðs-bæ- inn, sem færður hafði verið úr skarðinu, veit nú enginn1). En vafa- laust hefur það orðið snemma á öldum. Þá hefur bærinn verið færð- ur enn að nýju — suður að skarðinu, þar sem hann stendur nú, en landnámsbærinn verið notaður áfram sem sel — og þá varð selvegurinn mjög stuttur. Geta skal þess, að eigendur Móbergs hafa haldið svo fast í Litla-Vatnsskarðs-land og Móbergssel — að alt er talið heimajörðinni framyfir 18. öld. Hannes skjalav. getur þess í áðurgreindum ritgerðum (Árb. Fornl,- fjel. 1923, bls. 65), að forskeytið Litla-(Vatnsskarð) komi ekki fyrir fyr en í byrjun 19. aldar. Þetta er tæplega rjett. í jarðaskiftabrjefi um Lax- árdalsjarðir frá 1391 er Litla-Vatnsskarð talið með Mörk ogHvammi. En frumbrjefið er glatað og yngsta afritun brjefsins er frá 1704, en sú elsta frá 1585. Hygg jeg samt, að greiningarforskeytið » L i 11 a -« hafi komið upp litlu eftir að Ævarsskarð afbakaðist í Vatnsskarð, en það hefur orðið afar-snemma. Þá þurfti einmitt fljótlega að gripa til einhvers lýsingarorðs til þess að greina það frá Vatnsskarði hinu fremra (nú Stóra) (sjá D I., IV. b., bls. 16). Það er þá í mínum augum sæmilega sannað mál, að Litla-Vatnsskarð er hið forna Ævarsskarð, og er sjálfsagt, að taka þetta fagra nafn upp aftur. Og með því fær það aftur sögulegt gildi, sem ekki má glatast. Eins og H. Þ. bendir á, hefur ekki þurft nema örlitla breyting (Evarsskarð — Vasskarð — Vatnsskarð—). Þegar Evarr hinn gamli var gleymdur, um 1300, skildu menn ekki nafnið Evasskarð (r tillíkt- ist fljótlega í framburði). Vatnsskarð þótti miklu skiljanlegra, því dá'- lítið vatn er í skarðinu, svo það virtist rjettnefni. Síðan hefur upp- runanafnið legið í gröf sinni. Nú rís það upp að nýju og þetta minnismerki Evars hins gamla, landnemans á Laxárdal, og ættarhöfð- ingja margra Húnvetninga og annara, má ekki týnast í þoku tímans og gleymskunnar aftur. Þess vegna ber að taka nafnið upp sem fyrst og leyfa þar með Ijósi sögulegra viðburða að bregða birtu yfir hjer sem annars staðar, til ánægju og fróðleiks. Ritað í maímánuði 1924. Margeir Jónsson. Mjer er næst að halda, að skriðan hafi fallið litlu áður en Ævarsskarð breyttist í Vatnsskarð — eða um 1300.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.