Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1925, Blaðsíða 45

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1925, Blaðsíða 45
Um nokkur eyðibýli og sögustaði í Helgafellssveit. 29. júní 1924 fór jeg upp í Helgafellssveit til þess að athuga eyðibýli og sögustaði þar. Fyrst fór jeg inn í sveit. Með mjer fór Jósafat Hjaltalín hrepp- stjóri, sögufróður maður og áhugamikili um fornleifar og fornminjar. Á leiðinni uppeftir skoðuðum við eyðibýlið Þorleifsstaði, það er fyrir ofan Saura, við innri enda Skjaldarvatns, norðan-undir klettaás. Þar sjer fyrir tveimur rústum mjög fornlegum. Jeg hygg efri rústina vera bæjarstæðið. Rústirnar eru svo útflattar að ekki er unt að mæla þær. Þaðan hjeldum við að Svelgsá. Þar býr Guðbrandur Sigurðsson hreppstjóri, maður sögufróður, athugull og nákunnugur. Hann sagði mjer, að þegar sljettað hafi verið í túninu þar, í suðvestur frá húsinu, hafi komið þar niður á mikið af smiðjugjalli og rauðablástri; sýndi hann mjer mola af honum, um 1 til IV2 kg. á þyngd. Þar er sljettað var heitir Bænhúsvöllur. Gat hann þess til að Bænahúsið hefði ver- ið bygt upp úr rauðablásturssmiðju. Frá Svelgsá slóst Guðbrandur í för með okkur. Fórum við fyrst innyfir Svelgsá, fyrir innan ána, móts við bæinn, er skýrt garð- lag í mýrarhöllum. Myndar garðlagið boga og virðast báðir endar garðsins hafa náð að ánni. Garðlagið er um 250 faðmar. Litlu ofar liggur annar garður bogmyndaður eins og hinn, ná endar hans að neðri garðinum. Þá vísaði Guðbrandur mjer á gamlar tóftir í Hrísanesi; þær eru skamt fyrir neðan veginn, sem liggur inn Hrísamela. Mýrlent er þar í kring sem tóftirnar eru, hefur áður verið skógi vaxið. Frá Hrísum er þetta venjulega kallað á Tóftum. Mætti geta þess til, að þar hafi bærinn Hrísar staðið til forna, en verið fluttur þangað er hann stend- ur nú; landslagið á þarna betur við nafnið. Bæjartóftin er 16 mtr. á lengd en 8 mtr. á breidd. Tveir milliveggir eru í tóftinni. Milli nyrðra gafls og næsta milliveggjar eru 6 mtr.; næsta bil eru 5 mtr. og syðsta bilið 5 mtr. Tóftin snýr frá útnorðri til landsuðurs. Um túnið eru til og frá tóftir af peningshúsum. Hefur síðar verið bygt ofan á sumar þeirra. Umhverfis túnið hefur verið garður. Að norðan, utan túngarðsins, eru tvær hringmyndaðar tóftir, allstórar; þær yirðast mikið yngri,
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.