Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1925, Blaðsíða 33

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1925, Blaðsíða 33
31 ingu. Stöng t. d. gæti verið kend við háa grannvaxna konu, er svó hefði verið kölluð. Og Stangarbakki gæti verið landnámsmerki eða eitthvað annað, (sbr. aðferð Ævars lnm. Þorsteinss.. er »hann settj niður stöng háva, og kveðst þar taka Véfirði syni sínum bústað«.). Vafanöfnin eru ekki mörg, og þeim er skift til beggja hiiða, svo valla geta þau valdið mikilli hlutfallsskekkju. En sjá má það af nýnefndu sýnishorni burtfeldra bæjarnafna — sem ekki verður séð að Ln. telji bæi — að því fleiri þeirra sem væru tekin með í reikninginn, þess meira fjarlægðust hlutföllin: landslags- og atvika-nöfnum fjölgaði mikið meira en nöfnum þeim, sem kend eru við ábúendur. Nánari greining bæjanafnanna eftir því, við hvað þau eru kend, yrði bæði of löng og óþörf, þar dr. F. J. hefur gert þá aðgreining, á miklu víðtækara sviði í ritg. sinni um bæjanöfn. (Safn t. s. ísl. IV. 412). Þó rannsókn þessi nái skamt og sje ófullkomin, mun samt óhætt að leiða af henni þessar ályktanir: 1. Fáir — eða engir — hinna fyrstu og göfugustu landnámsmanna íslands, þeirra er voru af norskum ættum, kendu bæi sína við sjálfa sig. 2. Bæir þessara manna flestra eru kendir við landslagið eða hofin, sem þeir bygðu þar. — Líklegt er að þeir hafi sjálfir gefið þessi nöfn. 3. Fyrstu bæjanöfnin, sem eru leidd af eiginnöfnum og viðurnefnum þeirra er þar bygðu, eru flest af írskum eða vesturlenskum upp- runa. Það eru yfir höfuð býli leysingja og landnámsmanna þeirra, er voru minni háttar, hverrar ættar, sem þeir voru. — Hvort þeir sjálfir, eða aðrir, byrjuðu að gefa þessi nöfn, það sést nú ekki. 4. Því lengra sem dregur fram á landnámsárin, þess meira tíðkast að kenna býlin við ábúendnr, bæði við nýkomna og niðja hinna, er fyr komu. 5. Þó fátt væri um stóra bæi í Noregi, sem kendir voru við menn og »staði«, hlutu þó býsna margir bæir hér þessi nöfn, þegar á 9. og 10. öld. Og af þeim »staða« nöfnum, sem nú þekkjast eftir Landnámu, munu ríflega 10°/0 kend við annað en ábúendur. 6. Meiri hluti bæja þeirra, sem kunnir eru frá 9. og 10. öld, hefur ver- ið kendur við landslagið og ýmislegt annað en hina fyrstu ábú- endur. — Sennilega nálægt tveim þriðju hlutum. Vigfús Guðmundsson.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.