Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1925, Blaðsíða 28

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1925, Blaðsíða 28
26 í Landnámi Ingólfs, alt upp að Hvalfirði og Þingvöllum, er getið um 22 landnema — með tveimur Ieysingjum. Fjórir bæir eru kend- ir við þá (Skeggjast., Bíldsf., Steinröðarst. — ekki til = Stíflisdalur? — og Vífilsst.) og tveir af þeim við leysingjana. Hinir bæirnir eru kendir við landslag o. fl. eða ekki nefndir. í landnámi Ketils hængs, milli Þjórsár og Markarfljóts má telja 23 lnm. eða fleiri. Ekki eru nema 7 býli af þeim kend við þá, og er þar með talinn Dufþakur, eini leysinginn, sem getið er á því svæði1). 15 bæirnir kendir við annað, flestir við landslagið, 1 ekki nefndur, nema þá að Þórunnarhálsum. Þó nafngjafa- hlutföllin í land- námi Ingólfs og Hængs, nái ekki Vs og Vs, þá mundi hlutfallið breyt- ast’dálítið og jafnast, ef tekið væri alt Suðurland á sama hátt. Eigi að síður má sjá af þessu, að fáir lnm. á Suðurlandi hafa kent við sig bæi sína. Miklu jafnari — og með minstum mismun — eru hlut- föllin í Borgarfirði. Væri farið þannig yfir landið alt, yrðu hlutföllin enn önnur — og eru margir þröskuldar á þeirri leið, eins og fyr er drepið á. Með lauslegu yfirliti alls umhverfis, hefi eg hripað upp rúm 300 bæjanöfn lnm., eða rétt eins mörg og taldir eru lnm. í Ln. 1891, enn þó tekið talsvert fleiri menn. Af þessum bæjanöfnum eru rétt við 100 kend við þá menn, er þar teljast bygt hafa. Og hin nöfnin verða um 200, þegar slept er vafanöfnum og þeim, sem kend eru við aðra menn (Hróaldur á Torfastöðum, Hróðgeir á Skeggjast. o. fl.). Má sumstaðar gera ráð fyrir, að aðrir hafi bygt áður slíka staði, þó þeirra sje ekki getið. Og annarstaðar að nafnið stafi frá síðari ábúanda. Nokkrir lnm. eiga tvö bæjarnöfn og tveir þeirra þrjú nöfn (Ketill gufa og Eiríkur rauði 2-þl). Hér að auki koma í leitirnar 55 lnm., sem eru húsviltir á þann hátt, að bæir þeirra eru nafnlausir. Ekki þykir mér líklegt að lnm. hafi skírt þessa nafnlausu bæi í höfuðið á sjálfum sér. Líkara að aðrir hafi skírt svo fyrir lnm. og eftir þá, heldur en hitt, að felt hafi niður mikið af fornum nöfnum. Margir námu dali eða firði. Er þá oft ílt að greina hvort bær var samnefndur eða ekki. Orðalagið í sögunum, eins og í Njálu: »Hjalti úr Þjórsárdak (sem mun hafa búið á Skeljastöðum) bendir til þess að áður, og 1) Sjálfsagt fremur leysingi Hængs eða Sighvats á Bólstað (= Breiða- bólsst. — Safn t. s. ísl. II. 502), en systkinanna vestlenzku, fyrir neðan Þverá. Þ. e. sú Deildcirá, sem deildi Landeyjar af landnámi Hængs,
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.