Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1925, Blaðsíða 77

75
ist. Meðal annars hafa þeir sagt, hvar sjera Jón hafi verið veginn og
er gefið i skyn, að það hafi verið í fyrsta áhlaupi eða skömmu eftir
landgönguna.
Sjera Ólafur verður ekki fyrstur til að skrifa um Tyrkjaránið í
Vestmannaeyjum. Kláus lögrjettumaður Eyjólfsson á Hólmum í Land-
eyjum, bróðursonur sjera Ólafs, hefur ritað um það þegar næstu daga
eftir sögusögn manna, sem komust undan. Frásögn Kláusar er prent-
uð í »Tyrkjaráninu á íslandi« eftir ýmsum handritum, bls. 18—90.
Hann segir glögglega frá vigi sjera Jóns og byggir á frásögn sjónar-
votta. Hann gefur í skyn, að sjera Jón hafi verið veginn ekki miklu
síðar en fyrsta landgangan var og þó ekki að morgni dags, því að
hann kveður sjera Jón hafa sagt við vegandann, er spurði hann hví
hann væri ekki í kirkju sinni, að þar hafi hann verið um morguninn.
Jafnframt er helzt svo að sjá af frásögn Kláusar, að ræningjarnir hafi
gengið á land að kvöldi dags. í einu handr., D,1) (þ. e. J. Sig. 80 8vo),
er þó komist þannig að orði, að gefið er í skyn að landgangan hafi
ekki farið fram um kvöldið, heldur nóttina eða árla morguns (þriðju-
dagsmorguninn).
Árið 1643 ritaði Björn Jónsson á Skarðsá bók sina um Tyrkja-
ránið, eftir frásögnum þeirra sjera Ólafs og Kláusar og ýmsra annara.
Hann segir skýlaust, að landganga ræningjanna hafi orðið þriðjudag-
inn 17. júlí og sjest af frásögninni,2) að hann telur það hafa verið
fyrri hluta dags. Þá telur hann sjera Ólaf tekinn. Skýrir hann frá
atburðunum þennan dag í 20. kapítula, en í næsta kapítula skýrir hann
frá atburðunum næsta dag (18. júlí) og segir þá frá vígi sjera Jóns.
Þó má sjá af frásögn hans, að vígið hafi raunar orðið fyr eða mjög
snemma eftir landgönguna. Hann segir nefnilega, að sjera Jón hafi
flúið í það fylgsni, er hann var veginn í, þegar »í fyrstu, þá varð
vart við ófriðinn«. — »Og sem hann var þar kominn, las hann og
prjedikaði fyrir sínu fólki og huggaði það. Á meðal þess fólks var
einn, sem var hans próventumaður. Sá hjet Snorri Eyjólfsson. Hann
vildi ekki inn ganga í hellinn, heldur var hann sífeldlega úti fyrir
hellisdyrunum, þó síra Jón honum inn skipaði. Og innan stundar gekk
prestur fram í hellinn. Sá hann þá hvar blóðlækir runnu inn um
hellisþakið. Gekk presturinn þá út og sá, hvar Snorri lá höfuðlaus
fyrir hellismunnanum. Höfðu þá ræningjar sjeð hann og skutu af hon-
um hötuðið, og hefur hann verið þeim skálkum svo sem ávísun til
hellisins.--------Strax eftir þetta stefndu þessir blóðhundar að
hellinum« — og vógu prest.
1) Tyrkjar., bls. 78.
2) S. st, bls. 259,