Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1977, Page 137

FJÓRAR FORNAR HÚSAMYNDIR
143
Kristjánssonar og Magnúsar Más Lárussonar. I ÁM 217 8vo, bls. 206,
er að finna riss af innsigli Reynistaðarklausturs, gert af Magnúsi
Einarssyni (9. mynd), en á bls. 205 fylgir þessi klausa með hendi
Árna Magnússonar. „Kapitula innsigli (klaustursins á Stað í Reynis-
nesi). Hangir við bréf sem liggur á Hólum í Hjaltadal, dat. á Stað í
Reynisnesi mánudaginn næstan eftir Maríumessu síðari 1459 og
inniheldur jarðakaup Barbáru abbadísar á Stað og Ólafs bónda Gríms-
sonar á hálfu Brúarlandi í Deildardal og Syðravatni í Tungusveit“.
Neðanmáls er svo þessi viðbót: „hékk við, á það að heita, því þetta
var svo lasið, að það brotnaði frá meðan við var hrært. Var annars
skýrt í sjálfu sér, og er hér accuratissime afrissað.“14 Bréfið sem
Árni getur um er til og efni þess birt í íslensku fornbréfasafni. Inn-
siglið er aftur á móti glatað.
Innsigli þetta þótti mér strax forvitnilegt er ég sá rissið af því
úti í Kaupmannahöfn fyrir mörgum árum og nærri má geta framar
öllu húsmyndin sem á því er. Ég tel þarna komna mynd af útbrota-
kirkju. Einfölduð og færð í stílinn er hún að vísu, en sýnir svo ekki
verður um villst, að höfundur hennar hefur þekkt slík hús af eigin
raun. Með verki sínu hefur hann skilað okkur byggingarsögulegum
staðreyndum sem vert er að íhuga nánar. Af eigin raun? Einhver
kann að efast um þetta og spyrja hvort hér sé ekki einungis stuðst
við erlenda fyrirmynd. Að mínum dómi mælir ein mikilsverð röksemd
gegn því, sú staðreynd að allar klausturkirkjur á meginlandi Evrópu
voru á þessum tíma byggðar úr steini en ekki timbri.
Innsiglismyndin hjá Árna Magnússyni er kringlótt, 3 cm í þvm.
með leturbekk á brúnum. Á honum stendur: S, úrfellingsmerki og
stjarna, CAPITULI, stjarna, REYNS, stjarna, MONA og kross. Þetta
er skammstöfun á Sigillum Capitnli Reynisnesensis Monasterii. Innan
bekksins er sjálf kirkjumyndin, hús með turni á miðjum mæni. Af
mænisendum þess og turnsins ganga stílfærðir drekahausar í einföld-
um sveig, þeir stærri snerta innri brún leturbekksins. Uppaf miðj-
um rnæni turnsins gengur fyrst kross og uppaf langt strik er einnig
endar við bekkbrún. Hlið turnsins er teiknuð lóðréttum línum, með
misbreiðum bilum á milli en útlínur einar marka þak hans með dökk-
um ferningi í miðju. Þak kirkjunnar er þannig teiknað: Efst eru
tvær línur, sem ganga á milli drekahausanna og turnsins. Neðra strik-
ið er breiðara, fremur skuggaflötur en lína. Þar fyrir neðan kemur
einskonar tíglamynstur, greinilegt við þakskegg en óljóst þar fyrir
ofan. Fyrir neðan þakbrún er dökkur flötur rúðustrikaður og nær
tæplega niður til hálfs á húshliðinni. Inni í honum grillir í a.m.k.