Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1981, Síða 155

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1981, Síða 155
ISLANDSKE MEDICINSKE STUDIER 159 fár Sveinn eksamen artium i Kobenhavn og studerer ved Universitetet til 1791 med Kratzenstein som præceptor da han sendes 1791-94 til Island af Naturhistorieselskabet i Kobenhavn for at foretage naturhistoriske undersogelser. 1799-1803 er han herredslæge i ostre Sydamt i Island og fra 1803-04 konstitueret landphysikus, 1833 afskediges han efter at have virket i Yztiskáli, Kotmúli, Fljótshlíð, for at slutte i Suðurvík, Mýrdal. Han publicerer en række artikler i ,,Rit Þess íslenska Lærdómslistafélags og i Nyt Bibliothek for Physik, Medicin og Oeconomie, samt „Efterretninger om den pá Vestmannoerne gængse ...Borne Sygdom Ginklofi“ og en „Anatomisk Beskrivelse over Delphinus phocaena“ ud- givet af Naturhistorie-Selskabet (II-III, Kbhvn., 1792-93). 1798 oversætter Sveinn J.F. Martinet's „Eðlis útmálun Manneskjunnar (Leirárgorðum, 8™). Og dermed er jeg náet til 1800-tallets begyndelse, men vil gerne nævne en dansk professor, der ved sin bed-side undervisning kom til at præge báde danske og islandske læger fra slutningen af 1700-tallet. Det var Frederik Ludvig Bang (1747-1820), der 1773 havde forsvaret en disputats „de usu medico acidi Vitriolici" (8vo) og 1775-1800 var blevet overmedicus ved Kgl. Frederiks hospital. Her indforer han systemadsk klinisk undersogelsesteknik ved sygesengen — noget der var glippet delvis for Johann Tode, der havde lært derom i Edinburgh75. Bang, der 1782 blev ordinær professor, udgav „Praxis medica systematica exposita“ (Hafniae, 1789, 8™) ledsaget af udvalgte sygehistorier: „Selecta diarii nosocomii Regii Fridericiani Hauniensis“ (I-II, 1789, 8vo). Han lægger her vægt pá patienternes almentilstand og selvom han foretager mange autopsier lægger Bang ikke storre vægt pá dyberegáende differentialdiagnostik. Han foler sig ikke bundet til noget eentydigt patologisk eller terapeutisk system, men prover at vejlede de unge i praktisk lægekunst ved udforlig patientudsporgen og grundig objektiv klinisk undersogelse. Jeg har i denne forelæsning ikke omtalt de talrige botaniske og geografiske naturvidenskabelige værker der i de forlobne árhundrede blev trykt i Island (for- uden i Danmark, Tyskland, Frankrig og England) — og heller ikke droftet det interessante faktum — som det fremhæves af den lærde bibliograf ved Cornell University Halldór Hermannsson76, baseret pá Finnur Jónsson studier — at mens bibeloversættelserne (Stjórn) og praktisk talt alle de ældste romantiske sagaer er blevet oversat i Norge, selv om de er opbevaret i islandske manuskripter, sá er hoveddelen af værkerne om geografi, medicin, matematik, astronomi og naturvidenskab samlet og oversat i Island. Men samtidig med at lægge vægt pá de enkelte lægers publikationer er der grund til ogsá at mindes den indsats præstesonnen fra Húsavik Magnús Ketilsson77 (1730-1803) gjorde for at skaffe islændingerne populærviden i 1700-tallets slutning. Forst 1786 var der nemlig ved ordinans af 1818 oprettet regulær postservice mellem Island og Danmark, men i adskillige ár skete forbindelsen kun 1-2 gange árligt. Kort for 1780 fandtes kun 4
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.