Eimreiðin


Eimreiðin - 01.01.1902, Qupperneq 22

Eimreiðin - 01.01.1902, Qupperneq 22
22 bókstafurinn. »Mér var þab gefið,« segir Grúndtvíg, »að uppgötva hið þýðingarmikla náttúrulögmál um verkun og áhrif andans gegn- um hið lifandi orð.« Hann var mjög mótfallinn skólafyrirkomu- laginu eins og það var þá í Danmörku, einkum að því er snerti hina lærðu skóla, og endurminningar hans sjálfs frá skólaárunum voru ekki glæsilegar. Hinn tómlegi og andlausi blær, sem hvíldi yfir þessum mentastofnunum, drap niður hinu saklausa tilfinninga- lífi æskulýðsins og gerði lærisveinana að köldum og ógeðslegum sjálfbirgingum. Æskuendurminningarnar og hin alvarlega um- hugsun á fullorðinsárunum runnu saman hjá Grúndtvíg og komu honum til að kveða upp strangan áfellisdóm yfir hinum lærða skóla, — »svartaskóla«, er hann kallaði svo —, sem á óeðlilegan hátt leitast við að troða þurrum vísindalegum undirstöðuatriðum inn í óþroskaðar barnssálir og krýnir svo þetta andlausa hnoð með hreint og beint kínverskum yfirheyrslum. Fyrir utan þetta alt saman stendur þjóðin, alþýðan, og glápir á þetta átrúnaðar- goð sitt með undrun og lotningu og fórnar því orðalaust svo þúsundum skiftir af gáfuðum og tápmiklum ungmennum, sem það sýgur lífsaflið úr og skilar síðan aftur sviftum sakleysi æskunnar, en fullum af þurrum lærdómi, sjálfbirgingsskap og hroka. Eins og flestum mönnum, sem berjast af alefli fyrir stórum málefnum, hættir Grúndtvíg við að taka of djúpt í árinni. Petta er einkenni flestra stórmenna; ákafinn knýr þá of langt, þeir bruna áfram í algleymingi og ryðja öllu, sem á vegi verður, burt eða troða undir fótum án þess að hyggja nákvæmlega að, hvort það ekki einnig hafi sitt gildi. Þetta er eðlilegt. Eeir, sem berjast fyrir stórum og göfugum hugsjónum, sem þeir eru reiðubúnir að leggja lífið í sölurnar fyrir, festa augun beint á hinu dýrðlega tak- marki og skeyta ekkert um smáatriðin, aukaatriðin, sem verða á veginum, því þau gera ekki annað en hefta förina. Þannig er ástatt með Grúndtvíg. Hugsunin, sem vakti fyrir honum, er þessi: Allur bóklestur og alt bóknám, sem ekki rennur saman við tilsvarandi innra líf hjá lesandanum, er andlaust gutl, dauður fjársjóður. Hinn lærði skóli fer vilt á tvennan hátt: Hann leitast við að troða þurrum fræðum inn í óþroskaðar barnssálir, áður en þær eru færar um að melta þau, og hann byggir á óþjóð- legum grundvelli. Hann beygir kné sín fyrir hinum rómverska þjóðaranda, sem er svo gersamlega andstæður og ólíkur hinum norræna þjóðaranda og stendur honum langt á baki, að því er
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80

x

Eimreiðin

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.