Eimreiðin - 01.01.1902, Síða 30

30
ari tilraun sinni, var að koma skipulagi á og blása lífi í þá undir-
stöðufræðslu, sem barnaskólinn veitti, og það var ásetningur hans,
svo framarlega sem þessi tilraun hepnaðist vel, að setja á stofn fastan
alþýðuháskóla í Ryslinge. Alt var undir því komið, að undirtekt-
irnar yrðu góðar hjá bændunum, en það hlaut aftur mikið að fara
eftir kostnaðinum. Hann gerði ráð fyrir að halda skólann aðeins
að vetrinum til, og deildirnar áttu að vera tvær. Yngri deildinni
ætlaði hann að kenna biblíusögur og Danmerkursögu og vekja
lærisveinana til umhugsunar og skilnings á því, sem þeir höfðu
lært athugunarlaust utan að í barnaskólunum; með vorinu áttu
svo lærisveinarnir úr þessari deildinni að ganga undir fermingu.
Eldri deildin skyldi vera nokkurs konar framhald af yngri deild-
inni og þar gerði hann ráð fyrir að leggja mesta áherzlu á ver-
aldarsöguna. Svo framarlega sem hann fengi io nýja lærisveina
árlega, þannig að í skólanum yrðu að jafnaði 20, bjóst hann við
að kostnaðurinn fyrir hvern pilt mundi nema 30 rdl. yfir veturinn,
10 fyrir kensluna og 20 fyrir fæði og húsnæði. Hann ætlaði sér
í aðalatriðunum að fylgja skólahugmyndum Grúndtvígs, en áleit
að öðru leyti að aðferðin kæmi áf sjálfu sér og að lífið sjálft mundi
segja bezt til um hana. Til allrar hamingju var Kold, — þessi
ótrauði forvígismaður alþýðuháskólanna —, enginn þurr og ein-
strengingslegur bókabéus, heldur var hann framar flestum sam-
tíðarmönnum sínum alinn upp í skóla lífsins. I þessum skóla hafði
hann aflað sér djúprar lífsreynslu og hann hafði glögt auga fyrir
hinum margbreytilegu hliðum mannlegs eðlis.
Pegar Kold kom til Ryslinge 1. nóv. 1849 í því skyni að
setja þar alþýðuháskóla á stofn, var háskólinn í Rödding búinn
að standa í 31/a ár, og á þeim tíma höfðu 100 lærisveinar notið
þar kenslu, mest bændasynir frá Suður-Jótlandi. Pegar ófriðinn
bar að höndum, var skólanum lokað, en nokkru síðar tók hann
aftur til starfa á öðrum stað. Pess er áður getið um þennan
skóla, að það, sem sérstaklega einkendi hann, var hinn dansk-
pólitíski blær, sem leiddi af því, að hann stóð þarna eins og á
verði milli tveggja mótstöðuflokka. Kold aftur á móti festi frá
upphafi augun á því, að vekja og efla sálarlífið hjá einstaklingn-
um, þannig að hann kæmist í skilning um sitt eigið persónulega
gildi og sitt eigið og þjóðarinnar hlutverk í menningarbaráttunni.
Kold var við brugðið fyrir kenslu sína. Hann hafði alveg
sérstakt lag á að vekja athygli lærisveinanna og halda þeim vak-