Eimreiðin - 01.01.1902, Síða 51

5i
og 3 sumarmánuðina — maí-ágúst — fyrir kvennfólk. Á Askovhá-
skóla einum er vetrarkenslan sameiginleg fyrir karla og konur.
Kenslugreinarnar eru að jafnaði þessar: Mannkynssaga, Danmerk-
ursaga, biblíusaga, yfirlit yfir danskar og norrænar bókmentir,
land- og þjóðlýsing, réttritun, skrift og líkamsæfingar. Við nokkra
af alþýðuháskólunum eru þar á ofan sérstakar deildir fyrir land-
búnað, iðnað, og jafnvel sjómensku, og er þá kenslunni að nokkru
leyti hagað eftir því og kent t. d. landmæling, garð- og trjárækt,
búreikningsfærsla, húsateikning, fiskifræði o. s. frv. Par á ofan er
karlmönnununum veitt tilsögn í skólaiðnaði (tréskurði o. fl.), sé
þess óskað, og námsmeyjunum í hannyrðum og vefnaði.
Skólagjaldið er að jafnaði 150 kr. (fyrir mat, húsnæði og
kenslu) fyrir 5 vetrarmánuðina og jafnhátt að tiltölu fyrir 3 sumar-
mánuðina. Fyrir þá, sem óska að fá tilsögn í sérstökum greinum
(t. d. iðnaði, stýrimannafræði, vefnaði og skólaiðnaði), er gjaldið
lítið eitt hærra. Greiðslunni á skólagjaldinu er þannig hagað, að
fyrir fyrsta vetrarmánuðinn eru goldnar 40 kr., fyrir annan 35 kr.,
fyrir þriðja 30 kr. o. s. frv., og að sama skapi fyrir sumarmán-
uðina (35, 30 og 25 kr.). Petta fyrirkomulag þykir heldur tryggja
það, að lærisveinarnir hlaupi ekki burt um miðjan skólatímann.
það leiðir af sjálfu sér, að skólagjaldið gæti ekki verið svo lágt,
nema því að eins að skólunum væri lagður jafnríflegur styrkur úr
ríkissjóði og gert er, og skólarnir framleiddu sjálfir flestar þær
lífsnauðsynjar, sem þarf til heimilisins. l’ar á ofan er fátækum
nemendum veittur mjög ríflegur styrkur úr amtssjóðunum, svo
jafnvel hinum fátækustu er ekki um megn að ganga á skóla, að
minsta kosti lítinn tíma. Faö er algengt, að fátækt vinnufólk
spari við sig sem mest það má og streitist við að leggja upp af
kaupinu, til þess að geta dvalið sem lengst á skólanum. Flestir
eru nemendurnir um tvítugt, mjög sjaldan yngri en 18 ára. Aftur
á móti hef ég vitað menn milli fertugs og fimtugs ganga á al-
þýðuháskóla og láta vel yfir.
Að svo mæltu skal ég lýsa nokkuð nánar daglega lífinu á
alþýðuháskólunum, og hef ég þar aðallega fyrir augum alþýðuhá-
skólann í Vallekilde, bæði sökum þess, að ég er honum kunnug-
astur persónulega ’og svo hins, að hann í alla staði samsvarar
einna bezt af öllum skólunum þeirri hugmynd og því fyrirkomu-
lagi, sem vakti fyrir Grúndtvíg og Kold, auk þess sem hann
er og hefur lengi verið einna fjölsóttastur af háskólunum.
4"