Eimreiðin - 01.09.1921, Side 57

EIMHEIÐINI
RÓMANTÍK
313
uðust njr víðsýni í skoðun náttúrunnar. Heimssálin opin-
beraðist ekki helzt í bylgjandi ökrum með glöðum, södd-
um bændum umhverfis; þvert á móti — langt utan við
alla umferð, þar sem enginn mannsfótur hafði enn þá
troðið — í hreinni og ósnortinni náttúrunni fyllist sálin
helgum fjálgleik, sem »opnar blóm hjartans fyrir frjófgun
alheimsins«. í dimmum, skuggalegum dölum undir vold-
ugum hömrum heyrði rómantíkin rödd alheimsins streyma
að hjarta sínu í suði lækjarins eða þrumuhljóði fossins;
í þokunni, sem teygði vef sinn á milli fjallatindanna eða
yfir mýrarnar, í hljóðvana danzi álfanna sá rómantíkin
saklaus og æruverð tákn þess lífs, þeirrar sálar, sem lifir
og hrærist í allri náttúrunni. Dásamlegast er þó tungls-
skinið; »das riithselhafte Mondschimmera1) er ásamt »bláa
blóminu« eitt af aðaltáknum rómantikurinnar; í fölum
bjarma mánans, sem sameinar og máir út, þar sem him-
inn og jörð renna saman smátt og smátt í fjarlægasta
fjarska, — þar þróast og vex óendanleika-þráin, en sálin
samlagast blæ náttúrunnar. Hér er dálítið sýnishorn úr
»Heinrich von Ofterdingen«: »KvöIdið var bjart og heitt.
Máninn sveif með mildum Ijóma yfir ásunum og lét und-
arlega drauma vakna í öllu, sem skapað er. Sjálfur lá
hann eins og draumur sálarinnar yfir hinum innhverfa
draumaheimi og leiddi náttúruna, sem skipt var af ótal
takmörkum, aftur til hinnar æfintýralegu frumtíðar, þegar
hver jurt svaf enn þá út af fyrir sig og þráði árangurs-
laust, einmana og ósnortin, að þroska hin duldu auðæfi
sinnar andlegu tilveru. í sál Heinrichs speglaðist æfintýri
kvöldsins; honum fanst veröldin hvíla opin í sál sinni
og sýna sér með gestrisni alla fjársjóði sína og huldar
þarfir — —«.
En hugsanir Schellings réðu ekki að eins mestu um
náttúrunautn rómantíkurinnar, heldur voru þær jafn-mik-
ilvægar eða ef til vill mikilvægari fyrir skoðanir stefn-
unnar á list — og skáldskap yfirleitt. — Sem kunnugt
er, voru allar bókmentir upplýsingaraldarinnar ritaðar í
1) liinn dularfulli tunglshjarmi.