Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1921, Page 108

M an nfjelagssi ð f erð i
108
blásturssiöferðið*, sem og mætti kalla það, hefur til þess að
veikja siðferðistilfinningu hvers einstaklings og vinna hann
til þess að taka þátt í þeim verkum, sem hann einn útaf
fyrir sig mundi aldrei leyfa sjer að gjöra? Væri eigi
ástæða til þess að reyna að styrkja hinn siðferðislega
mótstöðukraft einstaklingsins með því að vekja athygli
unglingsins á einkunn þessari í sálarlifinu?
Og þá er hið þriðja máltól almenningsálitsins, at-
kvæðaseðillinn. Er það óþarfi að fræða hinn verð-
andi ríkisþegn um það, er hann greiðir atkvæði, að hann
á þá eigi að eins að ráðfæra sig við eigin áhuga sinn,
heldur og við samvisku sína og rjettlætistilfinningu; eigi
að eins við eiginn hag, heldur og við hag landsins og
þjóðarinnar, og eigi að eins við hag núverandi kynslóðar,
heldur og við hag komandi kynslóðar, hag framtíðarinn-
ar, sem honum er trúað fyrir.
Mörg dæmi mætti nefna. Seg ekki, að slík fræði
sjeu gagnslaus. Mun, að það ríður á að móta hugarfar
æskunnar og að styrkja aðalseigin (karakler) hennar, og
mun, að alt sæði fellur eigi í grýtta jörðu.
En höfundurinn hugsar eigi að eins um skólana, held-
ur og um allan almenning. í sumum málsháttum, orðs-
kviðum og kjarnyrðum er fólginn mikill uppeldiskraftur.
Nú er mjög lítið til af þess konar málsháttum, sem stuðn-
ingur er að fyrir mannfjelagssiðferðið. Málshættirnir eru
gamlir, en kröfur mannfjelagssiðferðisins ungar. Hann
leggur því til að skáld og aðrir orðhagir menn búi til
slíka málshætti og kjarnyrði; þau ætti að setja á hús
þjóðfjelagsins, einkum á þau heimili mannfjelagsins, þar
sem fullnægja skal krötum mannfjelagssiðferðisins. Par
eiga að standa þau orð, sem minna á skyldur og ábyrgð.
Höfundurinn endar erindi sitt með þeirri ósk, að menn
yfirleitt fengju betri fræðslu um mannfjelagið og siðferðis-
skyldurnar við það, bæði x skólum og utan skóla, í blöð-