Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1921, Qupperneq 133

Saga dönsku þjóðarinnar á 19. öld
33
hið hamingjusamlegasta hlutskifti lýðháskólakennaranna að
vera frjálsir kennarar og eiga fullorðna áheyrendur, sem hlýða
á þá af frjálsum vilja. Fyrir því geti þeir talað greinilega um
þau efni og atriði, sem þeim eru hugljúfust, af því að þeir
hafi hugann jafnan við þau, og þeir geti hlaupið yfir það,
sem þeim finst »dautt« sökum þess, að það er ekki í lifandi
sambandi við aðalefni þeirra.
Saga þessi er því hvorki almenn, alþýðleg yfirlitsbók, er
skýrir jafnt frá öllu, er verðskuldar að nefnt sje, nje vísinda-
legt fræðirit. Takmark höfundarins með henni er hið sama
sem mcð kenslunni í lýðháskólanum, að segja svo satt og
skemtilega, sem hann getur, frá þróun hins danska þjóðlífs,
frá því andlega sjónarmiði, sem hann hefur fengið á meðan
hann sjálfur hefur tekið þátt í lífi þjóðarinnar.
Höfundurinn segir því frá ýmsu, sem eigi er getiö um í
öðrum sögum Dana á 19. öld, og hann sleppir mörgu, sem
þar er talið. Hann segir miklu meira frá góðum og nýtum
alþýðumönnum, sem hafa haft góð áhrif á almenning, og frá
menningu bænda og alþýðumanna, en sagt er t. a. m. í hinni
ágætu Danasögu, »Danmarks Riges Historie«. Bók Begtrups
er mjög vekjandi og skemtileg, og er auðsjeð að höfundurinn
hugsar mikið um velferð almennings, og er trúhneigður maður
og vandaður. Valið á efninu og meðferð þess ber vitni um
það. Fyrir íslendinga alment er þetta eflaust einhver hin
besta sögubók, sem til er, um sögu Dana síðan um aldamótin
1800. Jeg er sannfærður um, að margir muni hafa eins
mikla skemtun af að lésa hana eins og góða skáldsögu. En
það er fróðlegt fyrir okkur Islendinga að' kynna oss sögu
Dana á öldinni sem leið og bera saman æfi þeirra og hag
við vorn eiginn.
Holger Begtrup hefur gefið út ágætt og mikið úrval úr
ritum N. F. S. Grundtvigs (»Udvalgte Skrifter«), 10 bindi,
7122 bls. (verð 44 kr. 50 a. óib.), og ritað margar ritgjörðir
um hann. Hann telur Grundtvig mestan atkvæðamann í
Danmörku á 19. öld, andlegan höfðingja, er hafi átt mjög
fáa sína líka á Norðurlöndum. f’á hefur Begtrup og ritað
æfisögu Christens Bergs, foringja vinstrimanna, og margt annað,
sem hjer yrði oflangt að telja. Sýnir það alt að Begtrup er
óþreytandi eljumaður og mikill nytsemdarmaður.
H. Bæk, Erik Gustaf Geijer, et Livsbillede. 119
bls. (H. Aschehoug & Co.); verð 4,50. Erik Gustaf
Geijer (framber jejer) er talinn eitthvert hið mesta andans
stórmenni, sem Svíar hafa átt. Hann er hinn ágætasti