Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1982, Page 6

var það svo, að þegar úr vissum héruðum bárust um þetta
leyti beiðnir um framlag til athafna, var þeim synjað.
Viðhorf yfirvaldanna voru opinber fyrirmæli um að leggja
skatta á jarðeignir, einn og hálfan skilding á hvert hundrað í ,
jörðum og skyldi þannig safnað í sjóð —búnaðarskólasjóð —
frá og með árinu 1873. Umrædda sjóði í hverjum landsfjórð-
ungi skyldi svo síðar, eða jafnskjótt og fært þætti, nota til að
stofna og starfrækja búnaðarskóla. Um þetta leyti voru starf-
andi húsmæðraskólar á Norðurlandi, í Húnaþingi, Skagafirði
og Eyjafirði og vakning sú, sem þeir höfðu nært í hugum
fólksins, gaf tilefni til spurninga um hvort ekki væri líka
eðlilegt og sjálftsagt að verðandi bændaefni nytu hliðstæðrar
menntunar til undirbúnings fyrir ævistörfin.
Áhuginn einn var góður, en allt of lítils megnugur þegar
fjármunina skorti. Árangurinn af skattheimtu í búnaðar-
skólasjóðina var allt of lítill til þess að þeir fjármunir hefðu
teljandi gildi þegar aðrar leiðir til fjáröflunar sýndust lokaðar.
Svo var það annað, sem í hverjum fjórðungi —og meira að
segja í hverri sýslu — var „innanríkismál“. Hvar skyldi ^
búnaðarskóli staðsettur? Það viðhorf varð mikið umræðuefni
—jafnvel hitamál. I þessu sambandi er vel viðeigandi að geta
þess, að Húnvetningar höfðu augastað á Torfa Bjarnasyni,
sem kom heim frá Skotlandi 1867 og svo hafði talast til, að
hann stæði fyrir stofnun búnaðarskóla á Gunnsteinsstöðum í
Langadal. Ekkert varð af framkvæmdum á þessu sviði. Torfi
hóf starf sitt við skólann í Ólafsdal, en loks skeði það árið 1881,
eftir að Alþingi gerði samþykkt um lánamöguleika úr Við-
lagasjóði til að stofnsetja búnaðarskóla, að í fullri alvöru
komst skrið á búnaðarskólamálið á Norðurlandi.
Um sömu mundir var bújörðin Hólar í Hjaltadal til sölu og
sá fornfrægi skólastaður var í vitund og hugum margra vel
kjörinn skólastaður með nýju sniði. Þótt Frostastaðir væru
ofarlega í hugum ýmissa til búnaðarskólahalds var orðtakið
„heim að Hólum“ enn svo ríkjandi i fari Skagfirðinga, og
hafði verið allt frá dögum Jóns Ögmundssonar, að staðurinn
stóð hæst í margra vitund og þar eð Skagfirðingar og Hún-
vetningar voru útverðir búnaðarskólamálsins og Skagafjarð-
8