Atlanten - 01.01.1915, Síða 426
— 427 —
og Dus som Neger grand-seigneur, men samtidig kom i bundløs
Gæld. Negeren tænker ikke paa den Dag i Morgen, han vedbliver
ogsaa som voksen at være i Lømmelalderen og skal derfor ogsaa
som voksen opdrages af de hvide. Systemet holdt imidlertid og
holder endnu den Dag i Dag, om end kun som en Skygge og Af-
glans af, hvad det var og tegnede til at blive, og hvad det vilde
være bleven, saafremt der ingen Salgsplaner var dukket op, og
saafremt man altid havde sørget for at have den rette Mand paa
rette Plads, d. v. s. paa Guvernørstolen i Dansk Vestindien.
Naar der er dvælet saa længe ved Omtalen af Faktorisyste-
mets Betydning for Landboforholdenes og for den sorte Races
Udvikling, er det, fordi det er et Spørgsmaal af fundamental Be-
tydning. Det kunde ganske vist tillige have været omtalt, hvor-
ledes’Faktoriet gennem den højere Løn, som det udbetalte sine
Arbejdere, til Dels gav Anledning til Oprøret i 1878; men vi vil
her kun endnu en Gang rekapitulere den væsentlige Betydning
af dette System, idet vi særlig fæstner Opmærksomheden ved to
Kendsgerninger:
1) At Faktoriets Oprettelse støttede den besiddende Klasse,
Planterne, ved at Sukkerdyrkningen atter fik Mulighed for at
blive lønnende.
2) At det fremmede den rent kulturelle Opgave, som vi har
i Troperne over for den lavere Race, idet det nemlig derved blev
muligt for den mere arbejdsomme Neger, som der trods alt,
hvad der siges derimod, i hvert Fald fandtes nogle af paa St.
Croix, at opnaa eget Hus og Jord.
Vor moralske Berettigelse til at have Kolonier er afhængig
af, om vi har Evne til at løse denne kulturelle Opgave eller ej.
Netop som lille Nation, hvor Interessen har lettere ved at kon-
centrere sig om en enkelt Opgave, vil vi være i Stand til at hæve
den sorte Race fra det Slavepræg, hvormed den endnu er mærket.
Det foregaar ikke i Spring, men sker kun gennem sent og maal-
bevidst Arbejde. Det gælder om aldrig at tabe Taalmodigheden,
men tænke paa, at hvor Generationer i Slavetiden har forsyndet
sig, skal der Generationer til at gøre Bod. Vor Gerning i tropiske
Kolonier bestaar ikke blot i at gøre disse selvbetalende, men til-
lige og ikke mindst i at udvikle den Befolkning, vi er sat til at
herske over, saa langt som dens Udviklingsmuligheder naar. Vor
Ret til at have Tropekolonier, befolkede med lavere Racer, er,
da vi næppe selv formaar personlig at slide med Jordarbejdet,