Atlanten - 01.01.1915, Page 571
— 572 -
overalt har maattet oveivindes, ofte ved radikale Foranstaltninger,
hvor Udskiftning af Indmarkssplittelse har fundet Sted.
Paa Færøerne har man ofte haft den Anskuelse, at den vidt
drevne Indmarkssplittelse var et særligt færøsk Fænomen, hvilket
jo ingenlunde er Tilfældet, og man har heller ikke altid villet
forstaa, at de Grunde, der andetsteds talte for Udskiftning, ogsaa
gjaldt for den færøske Indmark. Man har i hvert Fald villet gøre
gældende, at Udskiftning af det færøske Fællesskab i Indmarken
var langt vanskeligere end Udskiftningen andetsteds, og man har
alt for længe paa Forhaand givet fortabt overfor Opgaven. Givet
er det dog, at Indmarksfællesskabet baade i Norge og i Tyskland
paa visse Steder har været fuldt saa indviklet som det færøske,
og at man dér har kunnet løse Knuden, ganske vist først under
Modstand, men i Tidens Løb til umaalelig Gavn for Landbruget.
Ganske særlig burde Eksemplet fra det norske Vestland, hvor
Forholdene paa saa mange Punkter ligner de færøske, virke an-
sporende baade paa de færøske Jordbrugere og paa den danske
Storejer, Staten, der her er langt tilbage for den samme danske
Stat, der i 1781 med frit Syn og fast Haand tog den danske Bonde-
jords Udskiftning op og gennemførte den.
Den danske Regering har haft Sagen til Overvejelse en ret
rum Tid.
I 1832 tog Amtmand Tillisch Sagen op og indsendte til Kan-
celliet et motiveret Forslag, »sigtende til at standse den alt for
store Udstykning af det private Jordegods paa Færø«. Han dri
stede sig ikke til at foreslaa Udskiftning, altsaa for Indmarkens
Vedkommende Samling af de splittede Lodder, og ansaa endnu
Fællesskabet for »et nødvendigt Onde«, men indskrænkede sig til
at foreslaa Regler, der satte en Grænse for Udstykning og søgte
at skabe visse konstante Ejendomme, bestaaende af Jord med til-
hørende Bygninger, der som »Aasæde eller Hovedbølle« udelt
skulde tilfalde en enkelt Arving.
Kancelliet forstod ikke ret Sagen, der dog ellers for Folk.
der kender lidt til færøske Forhold, var klart nok fremstillet, og
sendte den tilbage med Anmodning om Udtalelser fra Embeds-
mændene og andre kyndige Mænd fra Landet. I 1835 sendte
Amtmanden atter Sagen ind med en meget indgaaende Motivering,
men Kancelliet forstod endda ikke Sagen, og selv A. S. Ørsted
gav fortabt og foreslog at høre Rentekammeret, »der maa formo-
des med mere Sagkundskab at kunne bedømme Jordbrugets In-