Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1967, Page 176

172
ENDURSKOBUN VÖLUSPÁR
II. Breytingar vegna 2. stefjabálks, „C-2 -j- 4 vísur“ (H 36-40):
a) StefiS: „Geyr nú Garmr mjgk“ (K 45), er endurtekið aukalega (H 36).
b) Ur vísunni „Leika Míms synir“ (K 44) eru gerðar tvær vísur (H 38 og 39).
c) Vísan „Hvat es með gsum?“ (K 48), sem heyrir til „Sókn jötna“, er flutt milli
atriða, þ. e. verður síðasta vísa (H 40) í „Boðun ragnaraka".
III. Breytingar vegna 3. stefjabálks, „C-3 -)- 4 vísur“ (H 41-45):
a) K 48 var flutt upp í 2. stefjabálk, svo sem áður segir (II, e).
b) Vísan „Þá k</>mr enn mikli“ (K 51) er felld brott.
IV. Breytingar vegna 4. stefjabálks, „C-4 -j- 3 vísur“ (H 46-49):
a) Stefið: „Geyr nú Garmr mjgk“, er endurtekið aukalega (H 46).
b) Úr vísunni „Þá k</>mr enn mœri“ (K 52) eru gerðar tvær vísur (H 47 og 48).
Eins og nú hefur verið rakið, þurfti E að kosta miklu til liinna fjögurra stefjabálka:
Hann raskaði efnisskipun umfram það, sem annars var nauðsynlegt (I, a og b), færði
einstakar vísur til (I, c; II, c = III, a), felldi vísur brott (I, d; III, b), bætti vísum við
(II, a; IV, a) og gerði tvær vísur úr einni (II, b; IV, b). Samt var hann ekki sam-
vizkulaus. Það sýnir 4. stefj abálkur. Hefði E ekki virt hina dýrlegu tvennd vísna um
örlög jarðar (K 53 og 55 — H 49 og 51), má búast við, að hann hefði sundrað fyrri
vísunni til þess eins að gera 4. stefjabálk jafnlangan hinum. Þá ber þess að minnast,
að sumar hinna umræddu breytinga eru ekki gerðar eingöngu formsins vegna, heldur
jafnframt - eða fyrst og fremst - vegna hinnar efnislegu endurskoðunar.
TÖLVÍSI OG TÁKNMÁL
Þegar þess er gætt, að Völuspá er drápa, verður hún að teljast býsna óregluleg.
Vísur eru misjafnar að lengd og þá ekki síður stefjabálkar. Þá er og einsdæmi, að
drápa sé með þrem stefjum. Á hinn bóginn býr Völuspá Konungsbókar yfir reglu af
öðru tagi, sem nú skal vikið að.
Séu endurtekin stef talin frá, eru í K 480 vísuorð eða f j ögur hundruð stór:
120 X 4, sem jafngilda 60 vísum jafnlöngum. Endurtekning stefja nemur 36 vísu-
orðum eða þremur tylftum: 12 X 3, þ. e. 4j4 vísu. Fjöldi vísuorða er því alls
fjögur hundruð stór + þrjár tylftir og jafngildir 64 vísum jafnlöngum og hálfri betur.
Reyndar skiptast þessi 516 vísuorð í 61 vísu, sem sumar hverjar eru óreglulegar að
lengd, eins og áður segir.
Engin svipuð hlutföll koma fram í H, sem í eru alls 476 vísuorð. Af þeim eru 50 í
endurteknum stefjum.
Hver íslendingur finnur, að dvergsheitið Froslri (K 15) er öðruvísi en það ætti að
vera. Einfaldast væri að breyta því í skjóli Þulna (IV, ii, 5) og 18. vísu Gylfaginning-
ar (r= 5.-10. vo. K 15), þar sem talinn er dvergurinn Frosti. Ég hef þó ekki valið
þann kost, heldur leyft mér að líta á hið einkennilega r í síðari hluta orðsins sem