Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1967, Page 179
ENDURSKOÐUN VÖLUSPÁR
175
ins og það, að upphaf og endir eru hnýtt saman af meistarahöndum (Sbr. 130. bls.).
Fyrstu dverganöfnin eru Nýi ok Niði (Sbr. tunglheitin ný og nið.); Norðri ok Suðri,
Austri ok Vestri (Sbr. göngu sólar.). Þótt ég hafi áður lesið úr þessum nöfnum „eilíft
erfiði“ („Vsp. Kb.“, 97.-98. bls.), bannar það ekki aðra túlkun: eilífa hringrás.
Fer allt eftir því, hvort litið er á hlutverk hinna síðarnefndu dverga eða stöðu þeirra
á himinskautum.* Dvergarnir 61 virðast vera hugsaðir sem eins konar skjaldborg
um bragsmíð skáldsins.
Auk dverganafnanna og tengingarinnar ok eru í dvergatölum setningin: Nú hefi ek
dverga rétt of talða (K 12) - og orðin þar vas (K 15). Vel má gefa því gaum, að í
setningunni eru 24 hljóð, en í orðunum tveim 6 hljóð, og minnast jafnframt K 6, þar
sem sólarhringnum er greinilega skipt í 6y)4 stundir (Sjá „Vsp. Kb.“, 92.-93. bls.).
Til samanburðar skal þess getið, sem áður var tekið fram, að nöfn í dvergatölum
H eru 68, en vísur kvæðisins 58. I dverganöfnunum eru samtals 368 hljóð. Tengingin
ok kemur 12 sinnum fyrir. 368 -j- 24 = 392.
I K 19 er nefndur t/rðarbrunnur, og efast enginn um, að hann er kenndur við hina
frægu norn, sem nefnd er í næstu vísu. Enginn efast heldur um, hvernig orðið TJrðr
beygðist - og beygist enn - í aukaföllum: Urði - Urði - Urðar. En í K 20 er farið
öðruvísi að. Urður er í þolfalli kölluð JJrð. Vegna r-sins, sem ofaukið er í dvergs-
heitinu Frostri (K 15), hefur þetta einkennilega hljóðhvarf orðið mér tilefni til þess
að telja hljóðin í nöfnum nornanna, eins og þau koma fyrir í vísunni: Urð, Verðandi,
Skuld. Hljóðin eru 16 - og minna á stef Völuspár. Stefin eru þrjú - eins og norn-
irnar — og koma alls 16 sinnum fyrir. Auk þess er setningin, sem nornaheitin standa í:
Urð hétu eina, aðra Verðandi, Skuld ena þriðju, alls 36 hljóð eða jafnmörg og vísu-
orð endurtekinna stefja. Ekki veit ég þó, hvort ég hefði orð á þessu, ef ekki kæmi
fleira til. Með merkingu nafnanna og tíðum stefjanna er algert samræmi:
I. Urðr = fortíð.
Sbr. 1. stef, sem lýsir tign og veldi goðanna í árdaga:
Þá gengu regin gll
á rgkstóla,
ginnheilgg goð,
ok of þat gættusk.
II. Verðandi = nútíð.
Sbr. 2. stef, sem táknar óvissu:
Vituð ér enn eða hvat?
III. Skuld = framtíð.
Sbr. 3. stef, sem boðar fall Óðins, höfðingja ása:
* Báðar skýringarnar, „erfiði“ og „hringrás“, eiga vel við, séu Norðri, Suðri, Austri og Vestri
bornir saman við efni vísnanna, sem þeir fylgja (K 3-6), cn þær fjalla um sköpun jarðar og
göngu himintungla.