Morgunblaðið - 08.12.2001, Blaðsíða 35

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. DESEMBER 2001 35
„THE USURPER“

  
  

 
 

   



     
  !"
   #$
 

    
 
   





        

&'
 (
()* + 
 +   ,- -" .-
/0
%
BLUBBER HEAD PRESS
Hobart, Tasmanía, Ástralía bhpress@astrolabebooks.com.au
ATHYGLI vekur þegar flett er í
auglýsingabæklingnum Plötutíðind-
um, sem nýlega var hent inn um
blaðalúgur landsmanna, og á að inni-
halda „… rjómann af íslenskri og er-
lendri plötuútgáfu …“, að útgefend-
ur bæklingsins telja hljóðritun Kórs
Íslensku óperunnar á óratoríunni
Elía ekki þess verða að fá inni í þessu
merka riti. Ef eitthvert réttlæti væri
til ætti útgáfan að prýða forsíðu
bæklingsins.
Felix Mendelssohn-Bartholdy
(1809–1847) var eitt mesta undra-
barn tónlistarsögunnar og ef til vill
eitt örfárra tónskálda sem hugsan-
lega gætu skákað Mozart að þessu
leyti. Mörg bestu verka sinna samdi
Mendelssohn á táningsaldri og upp
úr tvítugu og má þar nefna t.d. for-
leikinn að Draumi á Jónsmessunótt
(1826), Strengjaoktettinn (1825) og
Ítölsku sinfóníuna (1833). En Mend-
elssohn tókst ekki alveg að viðhalda
þeim ferskleika sem einkenndi
æskuverkin og það var ekki fyrr en
undir lok stuttrar ævi sem hann fór
að blómstra á ný með ótvíræðum
meistaraverkum eins og Elía (1846)
og Fiðlukonsertinum í e-moll (1844).
En þá var heilsu hans hins vegar
verulega farið að hraka og hafa
menn m.a. kennt þar um streitu og
gífurlegu vinnuálagi. Eftirfarandi
lýsing á tímanum í kringum frum-
flutning á endurskuðuðu útgáfunni á
Elía segir vafalaust allt sem segja
þarf og vert að undirstrika að á þess-
um tíma átti Mendelssohn aðeins
nokkra mánuði eftir ólifaða:
Hann kom til Lundúna í apríl þar
sem hann stjórnaði fjórum upp-
færslum á Elía fyrir Sacred Harm-
onic Society 16., 23., 28. og 30. apríl
og hinn 26. hélt hann tónleika hjá
Philharmonic Society í sömu borg
þar sem hann stjórnaði Draumi á
Jónsmessunótt, Skosku sinfóníunni
og lék einleik í G-dúr-píanókonsert
Beethovens. Hinn 20. stjórnaði hann
flutningi á Elía í Manchester og hinn
27. æfði hann og stjórnaði verkinu í
Birmingham þar sem frumflutning-
urinn hafði átt sér stað árinu áður.
Dagana 1.–5. maí hélt hann svo fimm
einleikstónleika þ.á m. þriggja tíma
prógramm fyrir Viktoríu drottningu
og Albert prins í Buckingham Pal-
ace. 11. maí var hann aftur kominn til
Þýskalands.
Varla getur leikið á því vafi að Elía
sé meistaraverk. Sagan af Elía spá-
manni er í túlkun Mendelssohns há-
dramatísk frásögn og það kemur á
óvart hversu náskylt verkið er óra-
toríum Händels, bæði hvað varðar
uppbyggingu og jafnvel tónmál þótt
öld skilji þessi tvö tónskáld í sundur
og um sé að ræða tvö óskyld tímabil
tónlistarsögunnar. Víðkunnur er
þáttur Mendelssohns í endurreisn
Johanns Sebastians Bachs, en hér er
það sem sagt greinilega Händel sem
er fyrirmyndin.
Meginstyrkur uppfærslu Kórs Ís-
lensku óperunnar er mikil dramatík.
Stjórn Garðars Cortes er í einu orði
sagt framúrskarandi og ljóst að mik-
il reynsla hans úr óperunni nýtist
honum vel. Honum tekst að móta
flutninginn þannig að hin drama-
tíska framvinda er fullkomlega sann-
færandi og ekki síst er honum lagið
að laða fram fágæta gleði í tónlistinni
sem svo glöggt má heyra í tilkomu-
miklum kórum verksins sem sungnir
eru af miklum þrótti og hjartans
lyst. Hlustið t.d. á kafla 5 (Yet doth
the Lord …), 11 (Baal, we cry to
thee), 13 (Call him louder! …), 16 (O
thou, who makest …) og 22 (Be not
afraid …). – Mikið hlýtur kórfólkið
að elska þessa tónlist! Ófullkomnar
upplýsingar í bæklingi gera það að
verkum að óljóst er hvor kvennanna
í einsöngshlutverkunum syngur
hvað, en hins vegar er ljóst að þær
báðar, Nanna María Cortes og
Hulda Björk Garðarsdóttir, standa
sig með prýði. Talandi um bækling-
inn – mikið er bagalegt að þar skuli
ekki vera birtur söng-
texti verksins og aðrar
upplýsingar um það og
tónskáld þess. Kristin
Sigmundsson og Garð-
ar Thor Cortes eru
einnig sannfærandi í
hlutverkum sínum.
Sérstaklega finnst mér
Garðar Thor standa
sig með mikilli prýði.
Einsöngsatriði sín
mótar hann mjög fal-
lega og þýð tenórrödd
hans virðist falla mjög
vel að þessari tónlist.
Kristinn Sigmundsson
er óneitanlega til-
komumikill sem Elía –
sumar aríurnar eru meistaralega vel
fluttar (t.d. atriði 14, Lord God of
Abraham og 17, Is not His word …)
en hann á það til að beita röddinni
ógætilega þannig að framsetningin
er ekki alltaf jafn fáguð. Hljómsveit-
in svarar vel snarpri stjórn Garðars
Cortes og greinilegt er að hljóðfæra-
leikurum er jafn vel skemmt og öðr-
um flytjendum.
Rétt er að undirstrika að hér er
um „lifandi“ flutning að ræða. Eins
og áður hefur verið minnst á í þess-
um dálkum hafa upptökur af þessu
tagi bæði kosti og galla. Hér eru
kostirnir svo allsráðandi að gallarnir
nánast hverfa í þessum sérstaklega
sannfærandi flutningi. Hljóðritun
Halldórs Víkingssonar sem gerð var
á tónleikum í Langholtskirkju er í
hæsta gæðaflokki, mikil dýnamík og
hárrétt jafnvægi.
Þarna hefði maður átt að vera!
Frábært sett sem gerir mann
glaðan.
Þarna hefði maður átt að vera
TÓNLIST
Geislaplötur
Felix Mendelssohn-Bartholdy: Elía – óra-
toría op. 70. Kórsöngur: Kór Íslensku óp-
erunnar. Hljóðfæraleikur: Félagar úr Sin-
fóníuhljómsveit Íslands. Einsöngur:
Kristinn Sigmundsson, Garðar Thor Cort-
es, Hulda Björk Garðarsdóttir, Nanna
María Cortes og söngvarar úr röðum kór-
manna. Stjórnandi: Garðar Cortes. Upp-
taka: Halldór Víkingsson. Staður og
stund: Hljóðritað á tvennum tónleikum í
Langholtskirkju í desember 2000. Heild-
arlengd: 121 mín. Útgáfa: Fermata.
ELÍA
Garðar
Cortes
Kristinn
Sigmundsson
Valdemar Pálsson
ÁGÓÐI sýningarinnar á barna-
leikritinu Blíðfinni í Borgarleik-
húsinu í dag kl. 13 rennur allur
til styrktar söfnuninni Gleðileg
jól handa öllum, sem Rauði kross-
inn og Hjálparstarf kirkjunnar
standa að í samstarfi við Kringl-
una og Borgarleikhúsið.
„Eins og allir vita, sem þekkja
bækurnar um Blíðfinn, þá eru
málefni mannúðar og manngæsku
Blíðfinni mjög hjartfólgin og auk-
inheldur er hann mikið fyrir góð-
an mat. T.d. munaði litlu að hann
gleymdi sér alveg og um leið ætl-
unarverkinu (þ.e. að finna barnið)
þegar hann lenti í matarveislunni
hjá Gúbbunum og Merlu. Það er
því mjög í hans anda að ágóð-
anum af söfnuninni verður varið
til úthlutunar matarpakka til
allra sem á þurfa að halda fyrir
jólin. Hann vonar að sem flestir
komi og leggi um leið góðu mál-
efni lið,“ segir í fréttatilkynn-
ingu.
Morgunblaðið/Þorkell
Blíðfinnur ræðir við Smælkið.
Blíðfinnur
styrkir Góð jól
handa öllum
SÝNINGIN Confronting Nature:
Icelandic Art of the 20th Century,
sem lauk á dögunum í Corcoran-gall-
eríinu í Washington hefur vakið tölu-
verða athygli bandarískra fjölmiðla
og nú síðast bandaríska ríkisútvarps-
ins NPR. En sýningin geymir verk
íslenskra listamanna á 20. öld allt frá
brautryðjendum á borð við Þórarin
Þorláksson, Ásgrím Jónsson og Jó-
hannes Kjarval að verkum ungra
listamanna sem vinna að list sinni í
dag.
Confronting Nature, sem útleggja
má á íslensku Andspænis náttúrunni,
voru gerð skil í morgunþætti út-
varpsstöðvarinnar fyrir skömmu og
sátu þau Ólafur Kvaran, forstöðu-
maður Listasafns Íslands, og mynd-
listarkonan Katrín Sigurðardóttir
fyrir svörum. Ræddi Ólafur um list
frumherjanna en Katrín útskýrði þau
sterku áhrif sem Ísland hefði á list
sína.
Fréttamaður NPR virtist fróður
um sögu íslenskrar myndlistar. Var
hann ekki að draga úr lofsyrðum sín-
um við bandaríska hlustendur og
sagði m.a. þá Þórarin og Ásgrím til-
heyra hópi merkustu landslagslista-
manna 20. aldarinnar. Verk íslenskra
listamanna í dag teljast þó ekki síður
áhugaverð að hans mati. Rómantísk
verk og raunsæ, abstraktlist og kons-
eptlist, öll tilheyrðu þessi verk land-
inu og „árekstrum mannsins við nátt-
úruöflin“.
NPR um Ásgrím Jónsson og
Þórarin B. Þorláksson
Með merkari
landslagslista-
mönnum
Stórhöfða 21, við Gullinbrú, s. 545 5500.
www.flis.is
netfang: flis@flis.is
lím og fúguefni