Morgunblaðið - 08.12.2001, Blaðsíða 68

UMRÆÐAN
68 LAUGARDAGUR 8. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
BÓKHALDSBRANDARI ársins
kemur úr félagsmálaráðuneytinu. Í
fúlustu alvöru ber ráðuneytið því
við að nýta megi grunnskóla eða
jafnvel leikskóla höf-
uðborgarsvæðisins
sem sumarhótel og því
þurfi ekki að færa
slíkar byggingar inn í
efnahagsreikning
sveitarfélaga eins og
alþjóðlegar reglur
segja til um. Þessi
veruleikafirring ráðu-
neytisins er með ein-
dæmum.
Skuldir bæjarsjóðs
Hafnarfjarðar stefna í
rétt tæpa níu millj-
arða króna um áramót
og hafa þá aukist um
meira en helming á
þessu kjörtímabili.
Það brýtur nokkuð í
bága við yfirlýst markmið meiri-
hluta Sjálfstæðis- og Framsóknar-
flokks um „að taka fjármálin föst-
um tökum“ og „stöðva óráðsíu“
fyrri kjörtímabila. Í bókhald bæj-
arsjóðs vantar hins vegar um
tveggja til þriggja milljarða króna
skuldbindingar vegna einkafram-
kvæmda. Því má segja að um fjög-
urra milljarða skuld bæjarsjóðs við
síðustu kosningar sé komin yfir ell-
efu milljarða.
Allir Hafnfirðingar vita það
mæta vel, að þeir skólar og leik-
skólar sem byggðir hafa verið fyrir
bæinn í formi einkaframkvæmda
eru hugsaðir sem langtímafjárfest-
ing. Þeir vita líka mæta vel að sér-
hannaðir skólar og leikskólar verða
hvorki nýttir undir sumarhótel né
framhaldsskóla. Allir vita að slíkt
mun aldrei gerast enda byggist
skipulag heilu hverfanna á þessum
þjónustustofnunum. Einungis þeir
í félagsmálaráðuneytinu láta sér
detta í hug að grunn-
skóla í heilsársrekstri
megi nýta sem sum-
arhótel.
Eitt af skilyrðum
Alþjóðlega reiknings-
skilaráðsins fyrir því
að færa þurfi slíkar
framkvæmdir, einka-
framkvæmdir, inn í
efnahagsreikning er
að sýnt þykir að við-
komandi mannvirki
verði ekki nýtt til ann-
arra hluta en þeirra
sem leigutakinn nýtir
hann til nema með
ærnum tilkostnaði. Á
þetta benti Félag lög-
giltra endurskoðenda
í áliti sínu til reikningsskilanefndar
ráðuneytisins. Reikningsskilanefnd
leyfir sér hins vegar að koma fram
með hina arfavitlausu röksemda-
færslu til félagsmálaráðuneytisins
að ekki þurfi að fara að góðum
reikningsskilavenjum og alþjóðleg-
um reglum í þessu tilviki því nýta
megi grunnskóla Hafnarfjarðar
sem sumarhótel.
Hvort hér er á ferð einber aula-
háttur nefndarinnar og ráðuneyt-
isins eða pólitísk þjónkun skal
ósagt látið. Vonandi hið fyrra.
Sjálfstæðis- og Framsóknarflokkur
eru að leggja fjármál Hafnarfjarð-
arbæjar í rúst. Á meðan situr ráðu-
neyti sveitarstjórnarmála með
hendur í skauti og lætur sem það
sjái ekki í hvað stefnir. Meðan
skuldir bæjarsjóðs, samkvæmt
framangreindu, eru komnar vel yf-
ir hálfa milljón króna á hvert
mannsbarn í Hafnarfirði segir
ráðuneytið: Fínt félagar, meðan
þið getið falið skuldbindingarnar.
Að lokum vil ég bera fram eina
spurningu hér á opinberum vett-
vangi að gefnu tilefni. Er það mat
félagsmálaráðherra og ríkisstjórn-
arinnar að þeir vextir sem sveit-
arfélög munu greiða næsta aldar-
fjórðunginn liggi nærri 7,5%? Það
er mikilvægt að fá svar við þessari
spurningu því þeir vextir eru lagðir
til grundvallar við nývirðisreikn-
inga reikingsskilanefndar ráðu-
neytisins. Ég veit að Hafnarfjarð-
arbær hefur lengst af á umliðnum
árum greitt um 5% vexti af lang-
tímalánum sínum, stundum örlítið
meira og stundum örlítið minna.
Til skýringar er rétt að taka fram
að eftir því sem menn gefa sér
hærra vaxtastig í nývirðisreikning-
um því lægri tölur fá þeir út úr nú-
virðingunni.
Að lokum þætti mér vænt um ef
félagsmálaráðherra eða reiknings-
skilanefndin gætu bent mér á þá
grunnskóla í þéttbýli eða á höf-
uðborgarsvæðinu sem nýttir eru
sem sumarhótel. Við Hafnfirðingar
vitum að sá tími sem grunnskól-
arnir okkar eru ekki nýttir í þágu
hins eiginlega skólahalds, einn til
tveir mánuðir á ári, er notaður til
að þrífa þá og sinna viðhaldsverk-
efnum. Að augljóslega gefnu tilefni
vil ég taka það fram að ég er ekki
að spyrja um heimavistir á lands-
byggðinni.
Með von um skjót svör brand-
arakarlanna í félagsmálaráðuneyt-
inu.
Bókhalds-
brandari
ársins
Tryggvi
Harðarson
Sveitarstjórnarmál
Sjálfstæðis- og Fram-
sóknarflokkur eru, segir
Tryggvi Harðarson, að
leggja fjármál Hafnar-
fjarðarbæjar í rúst.
Höfundur er bæjarfulltrúi
Samfylkingarinnar í Hafnarfirði.
PÁLL Vilhjálmsson
fulltrúi skrifar grein í
Morgunblaðið 27. nóv.
um hugsanleg áhrif Ís-
lands innan ESB undir
fyrirsögninni ,,Ísland
hefði 1% áhrif í ESB“.
Þar heldur hann því
fram að áhrif smá-
þjóða séu lítil innan
Evrópusambandsins
og við Íslendingar yrð-
um dæmdir til áhrifa-
leysis ef við myndum
ganga í sambandið.
Þar sem ég er einn
þeirra sem er fylgj-
andi því að skoða
möguleika á inngöngu
Íslands í ESB verð ég að mótmæla
þeim órökstuddu fullyrðingum sem
koma fram í grein Páls.
Það er reyndar rétt sem hann
segir um fjölda atkvæða til dæmis
Lúxemborgar í ráðherraráðinu og á
Evrópuþinginu. Sú hráa tölfræði
segir hins vegar ekki
nema hálfa söguna.
Staðreyndin er nefni-
lega sú að smærri rík-
in hafa hlutfallslega
mun meiri völd en þau
stærri. Páli til fróð-
leiks má geta þess að
Lúxemborgari hefur
tvisvar gegnt stöðu
forseta framkvæmda-
stjórnar Evrópusam-
bandsins (Gaston
Thorn 1981-85 og
Jacques Santer 1995-
99) en það er valda-
mesta embætti ESB.
Til samanburðar hafa
Bretar, Þjóðverjar og
Hollendingar aðeins stjórnað þessu
embætti einu sinni. Margar af mik-
ilvægustu stofnunum Evrópusam-
bandsins, meðal annars Evrópu-
dómstóllinn, eru staðsettar í
Lúxemborg. Landið hefur þar að
auki haft mjög mikil áhrif á alla lög-
gjöf ESB varðandi banka og fjár-
mál og þannig væri lengi hægt að
telja um áhrif smærri ríkja á þróun
ESB. Að halda öðru fram er hrein-
lega ekki rétt.
Páli og öðrum þeim sem halda
slíkum rökum fram er bent á að
kynna sér rannsóknir Baldurs Þór-
hallssonar lektors við Háskóla Ís-
lands um stöðu smærri ríkja innan
Evrópusambandsins. Um þær er til
dæmis hægt að lesa í ágætu viðtali
við Baldur í Morgunblaðinu sunnu-
daginn 2. apríl árið 2000. Þar kemur
fram að smáum ríkjum gangi yf-
irleitt vel að ná fram hagsmunum
sínum og þrátt fyrir fyrirhugaða
stækkun séu það einkum stóru ríkin
sem hafi áhyggjur af því að smærri
ríkin verði ráðandi í sambandinu.
Af sama meiði er grein Steingerðar
Ólafsdóttur blaðamanns Morgun-
blaðsins 24. nóvember en þar vísar
hún í viðtal sem hún átti við Austur-
ríkismanninn Franz Fischler, einn
af reyndari framkvæmdastjórum
Evrópusambandsins. Þar segir
Fischler meðal annars: ,,Evrópu-
sambandið er ekki stofnun þar sem
þeir stóru koma vilja sínum fram á
kostnað þeirra minni. Allir hafa rétt
á sinni skoðun og engum er gert að
fórna þjóðarhagsmunum.“
Ef rökum Páls um áhrifaleysi Ís-
lendinga vegna smæðar þjóðarinn-
ar væri beitt á alþjóðasamstarf al-
mennt þá ættu Íslendingar ekkert
að ómaka sig á því að taka þátt í
slíku samstarfi hvort sem það heitir
EFTA, Norðurlandaráð, Samein-
uðu þjóðirnar, WTO eða eitthvað
annað. Við erum svo fámenn að
áhrif okkar væru nánast engin. En
hver er staðreyndin? Jú, þar sem
við beitum okkur og höfum sér-
fræðiþekkingu er hlustað á okkur
og rödd okkar skiptir máli. Þar er
líklegast nærtækast að nefna haf-
réttarmál þar sem íslenskir sér-
fræðingar hafa verið í fararbroddi í
marga áratugi sbr. Hans G. And-
ersen. Einnig hafa Íslendingar
stýrt EFTA með öflugum hætti
þrátt fyrir smæð þjóðarinnar.
Ég er þess fullviss að áhrif Ís-
lands yrðu umtalsverð í ESB á
þeim sviðum sem við kysum að
beita okkur, ekki síður en í öðru al-
þjóðasamstarfi sem við höfum kom-
ið að til dæmis í sjávarútvegsmál-
um. Orð Páls um æpandi tómahljóð
í málflutningi okkar sem viljum
skoða þessi mál með opnum huga
dæma sig því sjálf því dæmin sanna
annað.
Eru Íslendingar áhrifalausir
á alþjóðavettvangi?
Andrés
Pétursson
Höfundur situr í stjórn
Evrópusamtakanna.
ESB
Áhrif Íslands yrðu um-
talsverð í ESB, segir
Andrés Pétursson, á
þeim sviðum sem við
kysum að beita okkur.
Cider vinegar
diet formúla
FRÁ
Vatnslosun, brennsla,
og megrun
meðGMP gæðaöryggi
Apótekin
FRÍHÖFNIN
H
á
g
æ
ð
a
fra
m
le
ið
sla
SÚ KYNSLÓÐ sem
er á menntaskólaaldri
núna er að öllu jöfnu
mjög vel upplýst, eða
ætti að minnsta kosti
að vera það. Allar
upplýsingar eru mjög
aðgengilegar og frétt-
ir í sjónvarpi og á
Netinu eru auðfengn-
ar. En hvað skiptir
þessa kynslóð máli?
Hvort veldur henni
meira hugarangri;
stríð og hungursneyð
eða sápuóperur í sjón-
varpi? Hvert stefnir
þessi kynslóð, sem við
nefnum „Cocoa
Puffs“-kynslóðina? Stefnir hún að
því að gera heiminn að betri stað
og efla samkennd og bróðurkær-
leik eða stefnir hún að framapoti
og eiginhagsmunasemi?
Þar sem við erum menntskæl-
ingar sjálf höfum við ef til vill
betri innsýn og skilning en venju-
legir pennar á hugarheimi þessa
hóps sem við erum sjálf hluti af.
Vissulega urðu allir fyrir miklu
áfalli þegar hryðjuverkin á Banda-
ríkin dundu yfir og öllum var
brugðið. En það voru eftirmálin
sem vöktu athygli okkar. Nokkr-
um dögum eftir árásirnar þegar
ljóst var hverjir voru að verki
breyttist umræðan á göngum skól-
ans, samræður fylltust reiði og
hatri og hljóðið gaf til kynna að
fólk vildi ekki annað en hefnd í
garð þjóðar þessara hryðjuverka-
manna.
Við ætlum ekki að dæma um
hvort það er rétt eða rangt en það
væri ef til vill betra að fá um-
ræðuna á málefnalegra plan. Af
hverju dæmir fólk aðra svo fljótt?
Veit það allan sannleikann? Gefum
okkur að sá fréttaflutningur sem
við sjáum sé aðeins einhliða, að
hann taki afstöðu og myndi samúð
með öðrum aðilanum. Er þá rétt í
því ljósi að dæma svona? Það er
okkar skoðun að við höfum engan
rétt til að dæma heila þjóð eða
trúarhóp fyrir sakir fárra.
Ísland hefur kannski sérstöðu í
því máli því Íslendingar hafa aldr-
ei átt beinan þátt í blóðugu stríði.
Hryðjuverk í
Smáralind
Brynja
Björnsdóttir
Samfélagsmál
Sú gríðarlega athygli
sem þetta musteri hé-
gómans fékk hjá „Cocoa
Puffs-kynslóðinni“ er
henni til háborinnar
skammar, segja Brynja
Björnsdóttir og Gunnar
Örn Heimisson. En er
við okkur að sakast?
Gunnar Örn
Heimisson