Morgunblaðið - 26.01.2003, Qupperneq 44

MINNINGAR
44 SUNNUDAGUR 26. JANÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Fændi minn og vinur
er fallinn í valinn eftir
æðrulausa og erfiða
glímu við harðan sjúk-
dóm. Síðustu dagana
dvaldi hann á Fjórðungssjúkrahús-
inu á Akureyri, umvafinn ástúð og
elsku sinna nánustu og kærustu.
Ungur, myndarlegur maður kem-
ur heim með stóru frænku, móður-
systur minni. Ég er fimm ára, alltaf
með annan fótinn hjá ömmu í Sæ-
landi. Þau fara að búa á loftinu hjá
henni og einn daginn er veisla. Ég
skottast út og inn í vorinu og bíð eftir
að þau komi úr kirkjunni, nýgift og
falleg, innra með mér svolítið fúl yfir
að hafa ekki fengið að fara með. En
þessa stund vildu þau eiga ein.
Von bráðar fjölgar á loftinu og fyrr
en varir eru börnin orðin þrjú og ungi
maðurinn orðinn Siggi í Sælandi,
Ólafsfirðingurinn rótgróinn í dal-
vísku samfélagi, þótt hann væri lang-
dvölum á sjó. Barnsminni mitt kallar
þó fyrst og fremst fram myndir af
honum heima, tíminn afstæður. Siggi
inni á baði að raka sig, ég tek eftir
SIGURÐUR JÓN
KRISTMUNDSSON
✝ Sigurður JónKristmundsson
fæddist á Ólafsfirði
7. maí 1940. Hann
lést á Fjórðungs-
sjúkrahúsinu á Ak-
ureyri 20. jan. síðast-
liðinn og var útför
hans gerð frá Dal-
víkurkirkju 25. jan-
úar.
tattúinu á handlegg
hans þar sem hann
skefur kinnarnar og
finnst mikið til um. Bið
ítrekað eftir það að fá
að sjá myndina með ís-
lenska fánanum. Siggi í
horninu sínu í eldhúsinu
að segja tilþrifamiklar
sögur sem ég gleypi í
mig og skellihlátur
hans, þegar rennur upp
fyrir mér að sumt í frá-
sögn hans stenst ekki í
raunveruleikanum.
Siggi við eldavélina að
matreiða einhverja dýr-
indis rétti eða baka gómsætt brauð. Á
þessum tíma var það ekki algengt að
sjá karlmenn í húsverkum. Sköpun-
arþörf og listrænir hæfileikar hans
áttu eftir að koma enn betur í ljós
seinna.
Árin líða og fjórða barnið bætist í
hópinn, sjómennskukaflanum í lífi
hans lýkur og vinna við ýmis störf í
landi tekur við. Um tíma rekur hann
fiskverslun á Dalvík og selur þar
meðal annars fiskrétti og afburða
bragðgóðar bollur sem hann býr til
sjálfur. Hann kemur sér líka upp
gróðurhúsi og fæst við að rækta
sjaldgæfar útlendar plöntur og sýnir
þær stoltur, þegar mér er boðið í
gróðurhúsið, þar sem hann hefur
komið sér vel fyrir. Þar forræktar
hann líka ýmsan trjágróður, sem
hann af sinni eðlislægu gjafmildi
gaukar að manni til áframhaldandi
ræktunar. Í gróðurhúsinu fer hann af
stað með nýtt áhugamál þar sem list-
rænir hæfileikar hans fá virkilega að
njóta sín, hann dregur að sér grjót úr
íslenskri náttúru og skapar úr því
sérstæðar klukkur sem prýða núna
ótal íslensk heimili. Það er ekki síður
gaman að koma í vinnustofu hans,
eftir að hann flytur hana inn í húsið
og fá fyrirlestur um bergtegund og
upprunastað einstakra steina sem nú
hafa fengið það hlutverk að telja
stundirnar.
Siggi var mikill fjölskyldumaður
og þess nutu kona hans, börn og
barnabörn í ríkum mæli. Í huga mín-
um eru Siggi og Birna samtvinnuð og
ekki alltaf hægt að skilja þar á milli.
Samband þeirra var einstaklega gott
og saman vöktu þau yfir afkomend-
unum sem nú eru orðnir 15, fjögur
börn og 11 barnabörn. Hann fylgdist
vel með þeim nánast daglega og nú
síðast var yndislegt að horfa á sam-
band hans og yngsta barnabarnsins,
Hermanns Inga, sem er nauðalíkur
afa sínum og var afar hændur að hon-
um. Hugur hans snerist líka um stór-
fjölskylduna og hann fylgdist vel með
okkur, systkinabörnum konu sinnar
og sínum eigin og gladdist yfir því er
okkur gekk vel. Hann var ekki kyn-
frændi minn, en í mínum huga var
hann slíkur. Margar stundir átti ég í
eldhúsinu hjá honum og Birnu, stutt-
ar og langar. Þær eru nú dýrmætar
minningar og einkenndust af sterkri
návist hans, kímni og heiðarleika.
Hann var íslenskur alþýðumaður,
stoltur, glaðlyndur og hreinskiptinn
og hjá honum lærði maður að þykjast
ekki vera annað en maður var. Þann-
ig var hann til hinstu stundar.
Ég votta Birnu frænku minni,
börnum þeirra og barnabörnum
dýpstu samúð.
Valgerður Gunnarsdóttir.
Kæra litla systir, mig
langar til að rita nokkur
orð um þig, stúlkuna
kláru sem fórst svo vel
með orðin. Hvort sem
þau voru rituð eða
mælt, hafðir þú alltaf
nokkur frambærileg til málanna að
leggja. Á unga aldri byrjaðir þú að
skrifa dramatískar skáldsögur og var
ég þá sett í hið vanþakkláta starf rit-
ara. Það launaðir þú mér þó margfalt
til baka með því að lesa yfir og koma
með hugmyndir til betrumbóta við
ritgerðasmíð á skólagöngu minni. Á
unglingsaldri skrifaðir þú ljóð og
smásögur til að fá útrás fyrir þær til-
finningar sem bærðust í brjósti þér.
Tilfinningar sem voru sprottnar frá
þeirri breiðu heimsmynd sem þú
hafðir um hið góða og slæma í heimi
okkar. Þú varst ávallt óhrædd við að
taka upp hanskann fyrir minnihluta-
hópa þjóðfélagsins, hafðir þínar skoð-
anir og orðaðir þær sjaldnast lág-
róma. En þú varst meira en bara litla
(munaði einu ári), „stóra“ (munaði
tveimur cm) systir. Þú varst einstak-
ur vinur og ferðafélagi. Ófáum sumr-
um eyddum við saman að kanna
heiminn. Hvort sem um var að ræða
þjóðveg nr.1, Soho hverfi Lundúna
eða sléttur Tyrklands, varstu alltaf
áköf að skoða fjölbreytilegt mannlífið
og upplifa, sem og greina mismun-
andi menningarheima. Þú varst þó
ekki aðeins áhorfandi, heldur lagðir
þitt af mörkum til að breyta og bæta,
trúðir á mátt menntunar til að eyða
fáfræði og styrkja jafnrétti í heim-
inum. Í þér bjó góðmennska. Mér er
minnisstætt þegar ég heimsótti þig
til Lundúna á síðasta ári, að á leið frá
kaupmanninum stoppaðir þú oft á tíð-
um hjá rónanum sem átti hundinn,
vissir nafn hans og sögu, rabbaðir við
hann um tilveruna og gafst honum
mat handa besta vini mannsins.
Þú varst alltaf sérstök, hvort sem
um var að ræða klæðaburð, hátterni
eða hugmyndir, og nógu hugrökk til
að sýna það, þrátt fyrir að því fylgdi
stundum ákveðinn einmanaleiki.
Varst samt félagsvera, elskaðir sam-
kvæmi og áttir góða vini. Við syst-
urnar þrjár, þú, ég og Lilja, höfum
alltaf verið nánar, þú varst til staðar
RAGNA
GARÐARSDÓTTIR
✝ Ragna Garðars-dóttir fæddist í
Reykjavík 5. október
1973. Hún lést í
London 24. desem-
ber síðastliðinn og
fór útför hennar
fram frá Garða-
kirkju 10. janúar.
fyrir okkur og við fyrir
þig. Þú hefur alltaf ver-
ið stór hluti af púsluspili
lífs míns og vil ég þakka
þér fyrir stundirnar
ófáu og þau áhrif sem
þú hafðir á líf mitt.
Nú ertu lögð af stað í
nýtt ferðalag, ein í þetta
sinn. Ég hlakka til að
heyra ferðasöguna.
„Au revoir.“
Rut.
Við Ragna kynnt-
umst í bókmenntafræð-
inni – þessari fræðigrein sem ég gutl-
aði í með hangandi hendi, en hún
gekk í með miklum metnaði og af
slíkum krafti að manni þótti eiginlega
nóg um. Hún hafði námsefnið alger-
lega á valdi sínu; fólk varð hreinlega
kjaftstopp í tímum þegar hún byrjaði
sínar flóknu analýsur, þegar flest
okkar voru bara býsna hreykin að ná
að fylgja þræði kennarans. Hugsunin
hnífskörp, rökin skýr og ákveðin.
Ragna vissi nákvæmlega hvað hún
ætlaði sér í náminu, enda átti hún síð-
ar eftir að sanka að sér háskólagráð-
um af ástríðu, líkt og aðrir safna
servíettum eða frímerkjum.
Þegar við hittumst fyrst í frímín-
útum milli tíma var eins og opnaðist
fyrir flóðgátt. Við höfðum skyndilega
svo margt að tala um, við uppgötv-
uðum allt í einu allt sem við áttum
sameiginlegt og gátum ekki hætt að
tala þó að tíminn byrjaði en fórum
þess í stað að skrifast flissandi á, eins
og grunnskólastelpur. Stundum gáfu
kennarar okkur illt auga og þá hálf-
skömmuðumst við okkar að láta eins
og hálfvitar, verandi í háskóla.
Það sem eftir var af BA-náminu
vorum við óaðskiljanlegar. Saman
gátum við hlegið eins og brjálæðing-
ar, í tímum og utan þeirra, djammað
og drukkið bjór eins og ég veit ekki
hvað og dansað – hvort við gerðum,
og þá skipti engu hvort það var í stof-
unni heima eða á dansgólfinu á ein-
hverjum barnum. Við horfðum á
óteljandi hrollvekjur og elduðum
flókna grænmetisrétti eða bara pönt-
uðum pitsur. Ég undraðist alltaf að
svo grannvaxin kona skyldi geta
hesthúsað annað eins magn af mat og
varð sú undrun mín tilefni til margra
brandara okkar á milli. Það og skrift-
in. Eins brilljant námsmanneskja og
Ragna var, þá skrifaði hún svo
hörmulega illa að það var nær ógjörn-
ingur að komast í gegnum handskrif-
aðan texta eftir hana. Kennararnir
viðurkenndu meira að segja að þeir
ýttu prófúrlausnum Rögnu alltaf
neðst í bunkann þegar þeir væru að
fara yfir, þar til þeir kæmust ekki hjá
því að stafa sig í gegnum ósköpin.
Einn þeirra sagði að pár Rögnu
minnti fremur á einhvers konar rúna-
letur en venjulega bókstafi og annar
spurði hvort hún hefði skrifað svörin
með kústskafti! Að þessu hló Ragna
manna hæst og hélt sínu striki, lagð-
ist ekki í að reyna að fága skriftina,
enda vissi hún eins og ég og kenn-
ararnir, að innihaldið bar af.
Ragna var raungóð vinkona og gaf
af öllu sem hún átti. Hún hringdi í
mig af fyrra bragði og vildi keyra mig
í búðir þegar ég var bíllaus, hún otaði
að mér peningum þegar ég var sér-
lega fátæk og hún kom að hugga þeg-
ar mér leið illa. Þannig eru sannir
vinir og Ragna var sannarlega vin-
kona mín. En Ragna var eins og svo
margar gáfumanneskjur, manneskja
stórra andstæðna. Hún hafði sérlega
kaldhæðinn húmor, gat verið hroka-
full á köflum og stundum var erfitt að
nálgast hana, jafnvel fyrir góða vini.
Undir niðri var hún þó blíð og ofur
viðkvæm, eins og lítil stelpa.
Andstæðurnar birtust líka í því að
Ragna hafði gaman af að ganga fram
af fólki, en var samt ákaflega sóma-
kær, hún gerði sér grein fyrir stór-
brotnum hæfileikum sínum, en var
engu að síður full efasemda um eigið
ágæti. Orka hennar var á stundum
óþrjótandi og trú hennar á lífið svo
sterk að hún hefði getað flutt heilu
fjallgarðana, en á öðrum tíma var
eins og henni hyrfi allur máttur og þá
gat liðið langur tími án þess að sæi til
sólar. Kannski var það kjarni ein-
semdarinnar, sem skáldið talaði um,
mér er nær að halda að honum hafi
Ragna aldrei náð tökum á.
Innst inni
kjarni einsemdar
aldrei klofinn
kjarni
þinn
einsemd
aldrei rofin
innst inni
(Ingibjörg Haraldsdóttir.)
Við Ragna héldum góðu sambandi
allt fram á síðasta ár þegar ólík við-
fangsefni og fjarlægðir komust upp á
milli okkar. Ef til vill var það óöryggi
mitt gagnvart þeim heimi sem Ragna
lifði í, heimi erlendra háskóla og flók-
inna fræðikenninga, sem gerði það að
verkum að ég tók ekki oft upp tólið til
að heyra í minni gömlu vinkonu. Ég
fann líka að hefðbundið fjölskyldu-
basl og daglaunavinna, sem voru mín-
ir fylginautar, voru henni framandi.
Ég hélt að við hefðum framtíðina á
bandi okkar. Tímann til að bæta úr,
tímann til að styrkja vináttuböndin
eftir næstu önn, um jólin eða í sumar.
Það reyndist ekki rétt. Við sem
þekktum Rögnu höfum aðeins fortíð-
ina til huggunar meðan við syrgjum
framtíðina sem hún átti fyrir sér.
Og allt sem ég vil,
allt sem ég gef
fær engu breytt,
tár sem ég fel,
föl sól
yfir föllnum val,
blómstráðri gröf;
bros þín og kvöl
eru byrgð þar,
byrgð hér
við hjarta mitt
húmrjóð og þreytt.
(Snorri Hjartarson.)
Sofðu rótt, elsku vinkona.
Þórunn Hrefna.
Ég minnist daganna þegar við vor-
um litlar, þú, Rut og Lilja systur þín-
ar, ég, Unnur og Hildur systur mín-
ar, sex frænkur allar á svipuðum
aldri. Við höfðum svo gaman af því að
hittast á sunnudögum í mat hjá
ömmu og afa, svo ég tali nú ekki um
þegar við fengum allar að gista sam-
an, þá var oft mikið fjör og ýmislegt
brallað.
Ég minnist þín einnig fyrir þinn
smitandi hlátur og rökræður þínar
við annað fólk sem oft voru skemmti-
legar og málefnalegar. Þú varst
skarpgáfuð og hafðir skoðanir á öll-
um hlutum, vissir ótrúlega margt og
varst vel lesin. Þetta kom glöggt fram
í því erfiða námi sem þú valdir þér, en
á þessu ári hefðir þú lokið doktors-
námi í menningarfræðum.
Síðustu daga hef ég verið að skoða
myndir af okkur frænkunum og rifja
upp gamla tíma. Ég las einnig grein-
ar sem þú skrifaðir á kistan.is og
langar að hafa eftir þessi orð sem þú
skrifaðir:
„Það þykir léleg sagnfræði að vera
að velta sér upp úr því sem hefði get-
að farið öðruvísi, í fyrsta lagi vegna
þess að ekkert hefði getað farið öðru-
vísi en það fór, og í öðru lagi vegna
þess að það sem varð er það eina sem
skiptir okkur máli. Það reyndar
skiptir okkur misjafnlega miklu máli
hvernig fór.“
Það sem skiptir öllu máli í dag er
að ég fékk að kynnast þér og læra af
þér því það var svo sannarlega margt
hægt að læra af þér. Elsku Ragna, ég
vona að þú hafir fundið friðinn sem
þú þráðir.
Elsku Svala, Garðar, Rut, Lilja og
fjölskylda, ég bið góðan Guð að vaka
yfir ykkur og varðveita á þessum erf-
iðu tímum.
„Þegar þú ert sorgmæddur skoð-
aðu þá aftur huga þinn, og þú munt
sjá að þú grætur vegna þess sem var
gleði þín.“ (Úr spámanninum.)
Þín frænka,
Ásta Kristný.
Við Ragna urðum vinkonur í Fjöl-
brautaskólanum í Garðabæ. Við sát-
um hlið við hlið í líffræðitíma og það
varð upphafið að ómetanlegri vináttu
sem átti eftir að gefa mér mikið. Ég
hafði verið forvitin um þessa skrýtnu
stelpu lengi. Hún stormaði um skól-
ann með appelsínugult hár í litríkum
hippafötum. Hún Ragna var öðruvísi
en allir aðrir sem ég þekkti og það
heillaði mig. Mér fannst hún vita svo
ótrúlega mikið um allt milli himins og
jarðar og það var svo gaman að tala
við hana. Hún skrifaði kraftmikil og
kynngimögnuð ljóð sem höfðu djúp-
stæð áhrif á mig og urðu uppsprettan
að ýmsum vangaveltum um lífið og
tilveruna. Ragna var óhrædd við að
segja það sem henni bjó í brjósti og
hafði sterkar og oft á tíðum róttækar
skoðanir á hlutunum. Hún hafði hæfi-
leikann til þess að kafa dýpra og finna
nýja fleti á því sem átti huga hennar
hverju sinni.
Okkar bestu stundir voru þegar
við sátum saman heima hjá Rögnu á
Víðimelnum eftir að við vorum komn-
ar í framhaldsnám, hún í bókmennta-
fræði og ég í Myndlista- og handíða-
skólann, elduðum eitthvað gott og
skiptumst á hugmyndum. Ragna gat
alltaf séð eitthvað í verkunum mínum
sem ég hafði sjálf ekki haft hugmynd
um að byggi í þeim. Ég er þakklát
fyrir þennan stutta tíma sem við
höfðum saman og Ragna mun alltaf
eiga sinn sérstaka stað í hjarta mínu.
Ég vildi bara að hún hefði ekki þurft
að fara strax því það er svo margt
sem við áttum eftir að spjalla um.
Guð geymi þig, Ragna mín.
Mínar innilegustu samúðarkveðjur
til Svölu, Garðars, Kristínar Lilju og
Rutar.
Gyða S. Björnsdóttir.
Elsku nafna.
Þakka þér fyrir allt
og allt.
Þú og nafni minn,
Eggert Eyjólfur, gáfuð
mér mikið sem barni.
VALBORG
GÍSLADÓTTIR
✝ Valborg Gísla-dóttir fæddist á
Skjöldólfsstöðum í
Breiðdal 12. apríl
1915. Hún lést á Heil-
brigðisstofnun Suð-
urlands 27. desem-
ber síðastliðinn og
var útför hennar
gerð í kyrrþey.
Minnisstæð er viku-
dvöl hjá ykkur í
Grænuhlíðinni, þar
sem þú fórst með mig
til saumakonu í Hafn-
arfirði alla daga og
kjólarnir sem ég fékk
voru yndislegir eða
leðurskólataskan þeg-
ar ég varð tíu ára, ég
man lyktina enn.
Minningarnar um
ykkur Eggert lifa með
mér.
Hvíl í friði, þín
nafna,
Valey.
AFMÆLIS- og minningargreinum má skila í tölvupósti á netfangið
minning@mbl.is, svar er sent sjálfvirkt um leið og grein hefur borist eða
á disklingi. Ef greinin er á disklingi þarf útprentun að fylgja. Nauðsyn-
legt er að tilgreina símanúmer höfundar og/eða sendanda. Ekki er tekið
við handskrifuðum greinum. Þar sem pláss er takmarkað getur þurft að
fresta birtingu greina, enda þótt þær berist innan hins tiltekna frests.
Frágangur afmælis-
og minningargreina