Réttur - 01.02.1919, Blaðsíða 21

Veðrabrigði.
23
að hrasa á. Eg ætla að lokum að minnast fáeinum orðum
á þessa ásteitingarsteina.
Fyrst vil eg minnast á þá hættuna, að ýmsum jafnaðar-
mannafélögum hættir við að verða of jarðbundin. Verk-
mannafélögin .heimta hærri laun og styttri vinnutíma, þjóðar-
atvinnurekstur dregur völd og tekjur úr höndum auðmann-
anna, og samvinnufélögin, sem óhætt er að telja einn lið í
jafnaðarbaráttunni, veita mönnum jafnari verslunararð. Alt
eru þetta sjálfsagðir liðir í framsókn jafnaðarstefnunnar. En
ekkert af því er sjálfur kjarninn, sjálf hugsjón stefnunnar.
Hagsmunabæturnar eru aðeins ein hlið umbótastarfsins, aðeins
ytra borðið. Menningarstarf jafnaðarmanna er auðvitað spor
í áttina að innri umbótum, en það er sjaldan nógu víðtækt,
til að snerta alla þá strengi í sálum mannanna, sem þarf að
hreyfa við. Við verðum umfram alt að fá dýpri sjón, kafa
lengra inn í uppsprettulindir lífsauðæfanna. Pað er lífsnauð-
syn, að Iosa mannlífið úr heljargreipum auðæfanna og heims-
hyggjunnar. t’essi öfl rígbinda oss við hégómann og aftra
þúsundum manna frá því að komast lengra en matsveininum,
sem sagt er frá í »Per Gynt«. Pegar hann ætlaði að fara
biðjast fyrir á bátskjölnum, þá kunni hann ekki nema þessa
einu bæn: »Gef oss í dag vort daglegt brauð.« Mennirn-
ir verða að losna undan þessum öflum, áður en þeir geta
tekið höndum saman sem bræður. Æðri stéttirnar þurfa að
losa sig við auðsýkina og heimshyggjuna, til þess að geta
litið með réttsýni og velvild á þá, sem taka höndum saman
til að Ieita réttar síns og færa sér hann í nyt. Og lægri
stéttirnar þurfa að finna, að samtök þeirra séu góð og göfug.
Jafnaðarstefnan verður að vera þeim hrein og fögur hugsjón,
sem þeir elska, og sem þeir eru fúsir að leggja tíma sinn og
krafta í sölurnar fyrir. Ef stefnan nemur staðar við það, að
heimta umbætur á hagsmunum manna, og vinnur að því
einu, að afla þeirra, þá er svo hætt við að baráttan verði of
eigingjörn og kærleikslaus.
»Pað eru ekki einungis ytri byltingar í félagslífi þjóðanna,
sem jafnaðarhreyfingin þarf að koma á, heldur þurfum við