Réttur - 01.02.1919, Blaðsíða 64

66
jRéttur.
taka til annara. Hinn andlegi sjóndeildarhringur hans og sið-
gæðisnæmleiki nær ekki lengra en til þess, er hann hyggur
vera sjálfum sér til innleggs.
En það er eigi aðeins þetta, sem gerir einstaklinginn —
þennan hugsunarhált hans — skaðlegan sjálfum sér og öðr-
um. Skýrustu einkenni hans og ókostir eru þröngsýnið —
skilningsskorturinn; hann er í raun og veru heimskari, heldur
en hilts að hann áforini svo ilt með framkomu sinni. Hann
hefir oftast enga ákveðna hvöt til að gera náunga sínum til
meins; hitt er það heldur, að hann þarf fyrst og fremst að
ná sjálfum sér fótfestu, hvað sem hinum líður. Jafnan finst
honum hann breyta samkvæmt siðferðisskyldu, þegar aðrir
álíta hann gera rangt.
— — Nærsýnum mönnum og hálf blindum er stórbót að
hæfilegum gleraugum. Mundi eigingjörnum manni eigi hæfa
álíka lækning? Ef honum væri hjálpað til þess að líta á
hlutina og lífið í réttu Ijósi, sjá, að hann tryggir sjálfum
sér einmitt bestu aðstöðu á þann hátt, að koma vel og rétt-
látlega fram við aðra, þannig t. d., að unna öllum öðrum
sömu lífsgæða og hann kappkostar að afla sjálfum sér. Eig-
ingirnin mundi réna, og hann reynast gætnari og félagslynd-
ari maður. Að vísu mundi hann, eftir sem áður, beita eigin
hagsýni, en án þess að öðrum mönnum yrði það stórskaðlegti
á meðan hann nýtur sjónaukans og heldur skoðanajafnvægi.
— — Hugsjónamaðurinn er aftur á móti fjarsýnn. Honum
hættir of mikið til að vannrækja eigin hagsmuni sína, jafnvel
að þarflausu — »fórna sjálfum sér«. Sökum áhugans er hann
eigi ætíð nógu athugull um, hvort hann gerir rétt eða eigi.
Oft og tíðum vinnur hann sjálfum sér og öðrum bjarnar-
greiða, af því hann skortir gætni og hagsýni, en er of vel-
viljaður. Hann skortir lífsreynslu, og mistök hans mæta oft
fremur samúð annara, en misstig eigingjarna mannsins. Mann-
gildi hans og einkunn er líka göfugri, því að hann þarf venju-
lega að fórna sér, til þess að geta gert öðrum gagn. En
hann líkist hinum í því að vera of trúlítill á réttlœtið. Hvor-
ugum er það Ijóst, að réttlæti er öllum hollast, best að þeim