Réttur - 01.02.1919, Blaðsíða 9

Veðrabrigði.
11
að tnikill meirihluti fólksins í heilum borgum varð annað-
hvort að ganga iðjulaust eða ljá sig í vinnu, sem aðeins
gerði þeim unt að draga fram lífið í eytnd og volæði, þá
er ekki að undra, þó þar byrjaði hreyfing, sem leitaðist við
að jafna þann óskaplega mun á kjörum manna, sem þessi
nýju menningartæki — vinnuvélarnar — kornu til leiðar.
í þessum herbúðum er sú jafnaðarhreyfing fædd, sem nú
fer yfir löndin, voldug og sterk. Pað voru misjöfn skifti
fjármunanna, sem hrundu henni af stað. F*essvegna byrjar
hún hvarvetna á því, að heimta réttlátari skiftingu auðsins.
Meginþáttur hertnar hefir til þessa víðast hvar verið sá, að
heimta betri kjör, — hærri vinnulaun — handa þeim, sem
verða að afla sér viðurværis með því að vinna hjá öðrum.
Næsta sporið, sem jafnaðarmenn vilja stíga er það, að girða
fyrir það, að auðurinn safnist á hendur fárra manna, sem
með aðstoð hans svo að segja geta ráðið örlögum allra hinna.
Pví reynslan hefir sýnt, að auðvaldinu verða öll önnur völd
í heiminum að lúta, ef auðurinn er nógu mikill. Til þess
að koma í veg fyrir það, að allur fjöldi manna þurfi að
standa uppi varnarlaus fyrir auðvaldinu, þá vilja jafnaðarmenn
að þjóðfélagið hafi sem allra mest í höndum af þeim tækj-
um, sem mestum auði geta safnað. Að vísu er uppi ýmsar
stefnur, sem nokkuð greinir á um það, hverjar leiðir halda
skuli, til að tryggja alþýðu manna gegn auðvaldinu. En
markmiðið er það sama.
Petta er þá jafnaðarhreyfingin. — Eftir uppruna sínum
er hún hagsmunahreyfing, lýtur að því að bæta og tiyggja
efnahag þeirra stétta, sem undir hafa orðið í hinni miklu
samkepni, sem ráðið hefir og ræður enn framförutn þjóð-
anna. Eftir eðli sínu er jafnaðarhreyfingin miklu víðtækari
og dýpri. Hún á að miða að því að gera mennina jafna að svo
miklu leyti sein upplag þeirra og eðlisfar Ieyfir, jafnaaðáliti, menn-
ingu og manngildi. Þetta eru jafnaðartnenn víðast hvar farnir
að sjá fyrir löngu, og sýna það, með því að berjast á móti
öllum tignarstöðum, nafnbótum, orðum, titlum og öðru þess
konar. En einkum þó með því að veita alþýðurnönnum