Réttur - 01.02.1919, Blaðsíða 32

34
Réttur.
aðalatvinnu. Þar eru öll hin bestu skilyrði grasbýla. Sjó-
maðurinn þarf hvort sem er skýli yfir höfuðið, svo að bygg-
ingarkostnaður yrði ekki sérstakur. Ef honum væri úthlutað
nokkrum dagsláttum, mundi hann geta ræktað þær, og ann-
ast að miklu leyti, í frístundum sínum og heima-setudöguin;
einkum ef sjómenn ættu í samlögum hesta og jarðyrkjuverk-
færi. Ymislegt felst til við sjóinn, bæði til áburðar og skepnu-
fóðurs, sem létta mundi undir þennan smáa búnað, svo að
grasbýlisbúandi gæti haft kú og nokkrar kindur, og haft betra
fæði og farsælli afkomu en þurrabúðarmaður. — Þá mundi
og geta komið til mála, þar sem best horfir við með garð-
rœkt, og hægt er að ná í þara og annan ódýran áburð, að
stofna smábýli, ef Ióðin væri alræktuð garðávöxtum,
Þótt býlið væri ekki nema fáar dagsláttur, gæti fjölskylda
lifað þar góðu lífi, ef hyggilega væri að öllu farið, og verk-
færi notuð til að spara vinnukraft.
Margar jarðir hér á landi eru víðáttumiklar og kostaríkar;
hafa yfir ótæmandi náttúruauðlegð að ráða, á við margar
smájarðirnar í kring. Fyrrum voru jarðir þessar mjög fólks-
margar, bændurnir höfðu marga vinnumenn og vinnukonur,
og beitarhús hér og hvar í landareigninni, og jörðin var vel
nytjuð eftir aldarhætti. Meðan vinnufólk fékst til að vera í
sveitum, og vinnnkrafturinn var sæmilega ódýr, gat það vel
borgað sig að reka búskap á jörðum þessum, í samræmi
við stærð þeirra. En nú virðist sú öldin, að fólkið, sem
lifir á stóru jörðunum, er ekki öllu fleira, víða hvar, en á
hinum smærri. Bændurnir á stóru jörðunum fá ekki fólk.
Jarðaskrokkar þessir eru eigi meira en hálfnotaðir af ábú-
anda til beitar, og engið fer í órækt eða er lánað burtu.
Og bóndinn á stóru jörðinni hefir oft eigi betri afkomu en
kotbóndinn.
Fleiri og fleiri af þessum góðu jörðum eru nú að lenda
í sjálfsábúð. Par vaxa upp börn, sem öll eiga jafnan rétt
til jarðarinnar. En samkvæmt gamalli landsvenju, getur e:gi
nema eitt barnið fengið ábúð á jörðinni Og það þarf að