Réttur - 01.02.1919, Blaðsíða 38

40
Rétlur.
til í bankanum* þegar bændur hafa beðið um smá-lán; þó
að hundruðum þúsunda hafi, á sama tíma, verið ausið í botn-
vörpu-útgerð, húsabyggingar og stórverslanir. Eigi hefir verið
Iánað nema út á lítinn hluta af virðingarverði jarða og alls
eigi, eða mjög lítið, út á byggingar í sveitum.
Petta er þó eigi hið lalcasta. Flest bankalán eru víxlar og
Ián til skamms tíma. En landbúnaðurinn er eigi eins og
botnvörpuútgerð og verslun, að hann gefi mikinn gróða á
fáum árum, eða mánuðum — og veltist í gjaldþrotum. Ef
lagt er fé l rœktunarfyrirtœki, gefur þaö oft litinn arð fyrstu
árin, en jafnan og vaxandi arð síðar, áratugum og öldum
saman. Sjávarútvegur og verslun, geta. komist af með lán
til skamms tíma. En rœktunin þarf lán, sem eru afborg-
unarlitil framan af, en afborgast síðan, með jöfnum afborg-
unum á löngum tima, meðan fyrirtœkið er sjálft að borga
sig. Helst ættu ræktunarlánin að afborgast á 20 — 30 árum.
Við þurfum að fá sérstakan rældunar-banka, með mörgum
útibúum, Eg skal lofa mér fróðari mönnum að dæma um,
hvort heppilegra sé að hafa hann í sambandi við Landsbank-
ann, eða út af fyrir sig. — En ræktunar-bankinn á að lána
fé á líkan liátt og ræktunarsjóðurinn gerir nú; en í miklu
stærri stíl.
Bóndi vill veita vatni á engi sitt, slélta túnið alt á fáum
árum; koma upp girðingum, eða skifta jörðunni. Hann fer
fyrst til sýslubúfræðings, sem þarf að vera þaulmentaður í
sinni grein, og fær hjá honum lýsing á öllum staðháttum,
kostnaðaráætlun um fyrirtækið, og álit um nytsemi þess. Öll
þessi gögn sendir hann bankanum og biður um lán til margra
ára. Bankinn hefir búfróða ráðanauta í þjónustu sinni og
útibús-stjóra í hverri sýslu, sern þekkja eFnahag og áreiðan-
leik manna í nágrenni sínu. Bankinn athugar fyrst máls-
skjölin og Ieitar álits hinna búfróðu manna um fyrirtækið,
og álits næsta útibús-stjóra um lánbeiðanda. Ef fyrirtækið er,
að fróðra manna dómi, arðvænlegt, og maðurinn álitlegur til
búþrifa, veitir bankinn honum lán, jafnvel þótt ekki sé jarð-
arveð iyrir öllu láninu, heldur megi nokkur hluti tryggingar-