Réttur - 01.02.1919, Blaðsíða 30

32
kéttur.
líklegt, að við getum r.okkuð fjölgað fénaði með aukinni kraft-
fóðursgjöf, einkum ef úrgangur sjávarafla yrði betur hirtur
og notaður til framleiðslu ódýrs kraftfóðurs. Mundi þetta
alt til samans, ef vel er á haldið, geta margfaldað með tím-
anum áburðarmagnið, og þar með möguleikana til túnræktar.
Engjarœktin getur tekið miklu meiri og skjótari framförum
en túnræktin. Par má taka af óþrjótandi náttúruauðlegð lækj-
anna, ánna og fljótanna. Ef allir smáblettir og allar ómælis-
víðáttur, sem hæfar eru til vatnsræktar, væru teknar til rækt-
unar, mætti efalaust margfalda útheys magn landsins. Og hey-
ið af engjunum getur aftur fleytt fénaði, sem fær er um að
framleiða áburð, sem margfaldar töðufallið. — Eg sé í anda
sléttlendu sveitirnar meðfram jökulánum: Skógar í hlíðum,
tún á hæðum og láglendið eitt starar-haf.
Sumar sveitir eru svo brattlendar, að eigi verður þar uppi-
stöðuengi að gagni. En þær sveitir eru oft auðugar af vatns-
afli. Pegar stundir líða munu þessar sveitir verða ræktaðar
með áburði, sem árnar vinna úr loftinu. En þess hygg eg
að verði miklu lengra að bíða, en verulegra umbóta og aukn-
inga í engjarækt og túnrækt. Eg ætla því ekkert að byggja
á þeirri áburðarvinslu í þessari ritgerð.
Eg hefi athugað nokkuð almenna möguleika fyrir aukinni
grasrækt. Er það auðséð, að margfalda má grasræktina og
afurðir hennar, svo að margfalt fleira fólk geti lifað á land-
búnaði en nú er. En þá er næst að hyggja að þeim leið-
um, sem færar eru, til þess að sjálfstæðum bændum geti
fjölgað í landinu, með öðrum orðum: Hvernig stofnuð
verði nýbýli.
Nýbýla-málið var fyrst hafið sem grasbýlamál. Hugsuðu
menn sér grasbýlin mjög Iítil og ræktuð. Var hér, seni oft
fyrri, ætlunin, að flytja hingað erlendan sið óbreyttan, án þess
að gæta staðhátta. Hygg eg að gras-býlamennirnir hafi haft
húsmennina dönsku sem fyrirmynd.
Orasbýlin hafa marga annmarka, sem valda því, að þau
mundu óvíða þrífast, enda naumast æskileg. Er þá fyrst að