Réttur - 01.02.1919, Blaðsíða 51

Samvinnufélögin og andstœðingarnir.
53
og viðvaranir út af þeim, þá virðist það allsennilegt, að skrif
þeirra hafi eigi eingöngu verið gerð af umhyggju fyrir kaup-
félögunum, og þeim, sem við þau skifta, heldur hafi sjálfs-
elskan staðið á bak við.
* * # i *
>K * * *
Samvinnustefnan, einkum kaupfélögin, hafa á síðustu miss-
irum orðið fyrir þeim greiða, að sum helstu málgögn kaup-
mannastéttarinnar hafa ritað ítarlega um það, hvert hlutverk
verslunin eigi að vinna þjóðfélaginu, og hverjum sé betur
trúandi til að leysa það af hendi, kaupmönnum eða kaup-
félögum. Varð niðurstaðan auðvitað á þá leið, að öllum
höfuðatriðum verslunarmálanna væri best borgið í höndum
kaupmanna. Peirra væri þekkingin, dugnaðurinn og áreiðan-
leikinn. I höndum kaupfélaganna gæti verslunin aldrei orðið
það, sem hún ætti og þyrfti að vera, og bæri þar til vönt-
un þeirra kosta, sem kaupmenn hefðu í svo ríkum mæli.
Var jafnvel fullyrt, að þótt svo færi, að mest af verslun lands-
ins kæmist í hendur kaupfélaganna, í bili, þá yrði slíkt eigi
til frambúðar, heldur hlyti þau að velta undir byrðinni—og
væri þá sennilegast, að verslunin kæmist á ný á útlendar
hendur.
Pessum kenningum hljóta allir samvinnumenn að neita ein-
um rómi. Skal hér á eftir leitast við að færa rök fyrir því,
að í grundvallaratriðum og fyrirkomulagi kaupfélaganna felist
einmitt trygging fyrir því, að í þeirra höndum verði verslun-
in best og affarasælust fyrir fjöldann, og eigi þau því skilið
að eflast, uns þau eru orðin hið ráðandi afl í heimi við-
skiftanna.
* * * * *
* * * *
Hver sé tilgangurinn með stofnun og starfrækslu kaupfélag-
anna, hygg eg best svarað með því að taka upp eina grein,
sem er nokkurnvegin samhjóða í lögum margra kaupfélaga.
Hún er á þessa leið:
— -- — ^Pað er tilgangur félagsins og vilji, að umráð