Réttur - 01.02.1923, Blaðsíða 79

Wettur
7$
skrúðugri, því betri menningarskilyrði eru fyrir hendi. Má
í því efni benda á vort eigið land og þjóð. Fyrsta tímabil
sögunnar eftir fund íslands var náttúruauðurinn sjálfræktaður
og í miklum blóma. F*á var og velmegun og menning
þjóðarinnar í besta gangi. Á miðöldinni og alt fram á 18.
öld var hnignunartímabil nátlúruauðsins í landinu, enda þá
menningarsnauðustu árin í sögu þjóðarinnar. A 18. og 19.
öld byrjar endurreisnin eða ræktunartímabilið. Velmegunin
eykst aftur. Og hún átti meðal annars rót sína að rekja til þess, að
menn fara að rækta jörðina, og lifa nú ekki eins mikið á
gróðurráni og þeir gerðu áður. Pannig helst í hendur nátt-
úiuauður landsins og efnahagur og vellíðan þjóðarinnar. Ef
öðru hnignar, fer hinu aftur líka.
Hin svonefnda lægri dýr, ekki síður en æðri, styðja að
framförum og menningu á ýmsum sviðum. Með því hafa
þau sannað tilverurjett s:nn í náttúrunni, þó að sá rjettur
hafi ekki enn verið viðurkendur. Saga læknis- og lífeðlis-
fræðinnar sýnir þetta meðal annars. »Flestar hinar mikilvæg-
ustu uppgötvanir í læknis-, lífeðlis- og heilbrigðisfræðinni eiga
menn að þakka tilraunum, sem gerðar hafa verið á lifandi
dýrum (kvikskurði)«. — *Dýratilraunir hafa átt mestan þátt í
flestum stórum framförum og uppgötvunum, sem gerðar hafa
verið í lækn;s- og lífeðlisfræði«. — »1 hinum stóru og auðugu
rannsóknarslofutn í Evrópu og Ameríku nota mettn nú þús-
undir af rottum og rnúsum ti| vísindalegra rannsókna á krabba-
meini.«*) Maðkar og pöddur bentu á afl Ijóssins til lækn-
inga; af því le'ddi velgerðastofnun handa u annkyninu. Vís-
indalegar tilraunir eru gerðar á ýmsum dýrum víðsvegar um
heim, eins og þegar er tekið fram. Pau eru skorin tpp lif-
andi, reynd lífseigja þe rra með því að taka í burtu ýrrsa
parta úr líkamanum, reynt á þeim e'tur og allskonar læknis-
lyf o. s. frv. Alt þeita er gert í þarfir vísindanna og menn-
ingarinnar, til þess að hefja þjóðiinar úr vankunnáttu og
eymd. Varla er svo lítilfjörleg skepna til, að hún geti ekki
*) Eiinreiðin 1912, bls. 207.