Réttur - 01.04.1972, Qupperneq 4

Island. Eins og ég sagði, hefði ég gjarnan viljað
semja við þá um að halda áfram svona fíflaskap,
því að það var þezt fyrir okkur. En það hefði auð-
vitað ekki tekizt, vegna þess að þeir voru orðnir
uppgefnir á þessu og sáu, að þetta var eintóm
vitleysa frá upphafi til enda, og eini tilgangurinn
með þessari vitleysu var sá, að þeir voru að reyna
með þessu að hóta Islendingum: Þið verðið að
semja við okkur, við erum hér enn með herskipin."
Það var greinilegt að hin vopnlausa ís-
lenzka þjóð, sem stóð sameinuð um lífshags-
muni sína, hafi sigrazt á brezka heimsveld-
inu, gráu fyrir járnum, og það þurfti nú að-
eins þolgæðið, til þess að bíða nógu lengi
unz Bretinn gæfist upp.
En það kom þarna annað atvik inn í,
veigameira frá sjónarmiði vissra manna en
sjálf fiskveiðilögsagan.
Frá því innrás Breta í landhelgina hófst,
hafði andúðin á aðförum þeirra vaxið. Þetta
var hvorki meira né minna en einn höfuð-
bandamaður Islands í Atlanzhafsbandalag-
inu, sem beitti ofbeldi og vopnum gegn Is-
lendingum. Mótmælin höfðu dunið yfir hvað-
anæva frá og jafnvel áður en brezki flotinn
gerði alvöru úr því að ráðast inn í landhelg-
ina. Þannig báru t.d. þau mótmæli, sem Pétur
Ottesen fékk samþykkt á fundi skipstjóra-
og stýrimannafélagsins Hafþór á Akranesi
26. ágúst 1958, það með sér að áframhald-
andi veru Islands í Atlanzhafsbandalaginu
væri teflt í tvísýnu, ef ameríski herinn
„verndaði" okkur ekki gegn þeim brezka.
Var í tillögunni skorað á ríkisstjórnina að
æskja hernaðaraðgerða Bandaríkjahers gegn
Bretum til að „verja rétt vorn" og hljóðaði
niðurlagið svo:
„Vér lítum svo á, að á því geti ekki leikið vafi,
að forráðamenn varnarliðsins hér teljl það beina
skyldu sína að sinna fljótt og greiðlega slíkum
tilmælum, enda slægi það miklum skugga á þær
öryggisvarnir, er vér höfum talið oss trú um, að
tengdar væru við það að hafa lánað land vort til
varnaraðgerða og varnarliðsdvalar um árabil, ef
oss brygðist nauðsynleg aðstoð og vernd á slíkri
örlagastund. Mundi slikt fyrirbæri að sjálfsögðu
ærið tilefni til nýrrar athugunar á afstöðu vorri
til Atlantshafsbandalagsins."
Þeir valdsmenn landsins, sem létu sér
annast um veru íslands í Atlandshafsbanda-
laginu, voru því með lífið í lúkunum af ótta
við hvernig málin kynnu að þróast. Þeir
fundu að andúð almennings á Bretum gat
þá og þegar bitnað á Atlanzhafsbandalaginu
— og ef íslenzkir sjómenn eða varðskips-
menn yrðu fyrir slysi af vopnaskaki brezka
flotans, þá gæti soðið upp úr hjá þjóðinni,
reiðin gegn Bretum bitnað svo á Nato að ei
yrði aftur tekið.
Nú voru því góð ráð dýr — ofsadýr.
MAÐUR CHAMBERLAINS
Sá er háttur brezkra afturhaldsmanna af
Jjeirri tegund, sem oft er kennd við Chamb-
erlain, að láta undan þeim, sem ríkir eru og
voldugir — og eru þá slíkir samningar oft
kenndir við Múnchensamning þann, er
Morgunblaðið lofaði mest, — en vera því
einbeittari og harðskeyttari, sem andstæðing-
urinn má sín minna, og láta þá einskis ó-
freistað til að brjóta hann á bak aftur eða
véla hann, ef þess er kostur. Aðferð þá kalla
þeir stundum á sínu máli „fair play"* og
árangurinn „gentlemen’s agreement".**
Ritari Chamberlains er hinn alræmdi
Múnchensamningur var gerður, hét Home
— Sir Alec Douglas Home (frbr. Hjúm).
* „sanngirni I leik“, •—
** „samkomulag heiðursmanna".
52