Réttur - 01.04.1972, Blaðsíða 6

við því að samþykkja þetta uppkast að bréfa-
skriftum er lagt var fram í formi þingsálykt-
unar. Féllu mörg þung orð í þeim umræðum
og verða þau ekki rakin hér, nema minnst á
örfá. En viðvaranir um nauðsyn Islands á
frekari stækkun en 12 mílnanna voru ótví-
ræðar.
Lúðvík Jósepsson sagði t.d. í ræðu sinni
6. marz:
„Ég er ekki heldur í nokkrum vafa um það, að su
mun þróunin verða, að eftir nokkur ár verður 12
mílna beltið viðurkennt sem almenn landhelgi,
nokkurn veginn með öllum þjóðum í heiminum,
og þá þykir það alveg sjálfsagt, að strandríki hafi
ekki aðeins 12 mílna fiskveiðilandhelgi, heldur hafi
strandríkið miklum mun stærri fiskveiðilögsögu út
frá sínum ströndum.”
Vitnað var í margt úr íslenzkri sögu, allir
illir samningar sögu vorrar voru rifjaðir upp.
Skal aðeins vitnað í tvenn ummæli að sinni:
Karl Kristjánsson sagði í ræðu sinni 7.
marz eftirfarandi orð (og voru þó mörg
þyngri):
„Með samningi þessum, sem hér liggur fyrir I
ályktunarformi og varð til úti I Englandl, er hæstv.
ríkisstj. að lítillækka þjóð sína, smækka hana. Það
er Ijótur leikur, sem óprýðir sögu Islands um aldur
og ævi, ef ekki tekst að eyða þeim leik. Þessir
atburðir minna um margt á það, sem gerðist á
Sturlungaöld, þegar Gissur Þorvaldsson sat veizlu
hjá Hákoni Noregskonungi og taldi sér og þjóð
sinni með því sóma sýndan. Þar voru gerðir samn-
ingar, sem Gissur fór með heim. Hver varð svo
sómi Gissurar i sögunni? Það er sagt, að sagan
endurtaki sig. Hvers vegna ætli hún endurtaki sig?
Hún endurtekur sig af því, að fram kemur svipaður
hugsunarháttur, sem leiðir af sér svipaða atburði.
Gissur Þorvaldsson var svo sem ekki að öllu leyti
fús að reka erindi Hákonar á íslandi, og hann dró
það, en Hákon sendi menn til að líta eftir honum
og reka eftir honum. Hann sendi Sigurð silkiauga
til að gefa honum auga, og hann sendi Hallvarð
gullskó. Ég held því alls ekki fram, að hæstv.
ríkisstj. hafi verið fús til að fallast á þessa samn-
inga, sem hér er verið að ræða. Ég veit þvert á
móti, að hún hlýtur að hafa gert það nauðug. Við
höfum svo sem orðið þess vör, að Bretar hafa sent
hingað sína fulltrúa, sinn Sigurð silkiauga og sinn
Hallvarð gullskó. Þeir komu, ráku eftir."
Hermann Jónasson sagði í ræðu sinni 8.
marz þessi orð um afsalið á réttindum til
frekari útfærslu:
„Það er þvi eitt af þvi allra hættulegasta, sem
nokkurn tíma hefur verið gert, það réttindaafsal.
sem hér er verið að gera í þessu máli. Það er i
mínum augum svo alvarlegt atriði, að ég tel það
langsamlega stærsta málið, sem hefur komið fyrir
á Alþingi, siðan ég kom í þessa sali, og saman-
borið við miklu lengri tíma."
Þannig dundu yfir alvarlegar aðvaranir,
skírskotanir og eggjanir dag eftir dag. En
stjórnarliðið var rökhelt — hið ytra að
minnsta kosti.
FORHERÐING
Málsverjendur af hálfu ríkisstjórnarinnar
voru fyrst og fremst tveir ráðherranna: Guð-
mundur I. Guðmundsson utanríkisráðherra
og Bjarni Benediktsson dómsmálaráðherra.
Um höfuðatriðið, óuppsegjanleika upp-
kastsins, svöruðu þeir því fyrst og fremst
til að ísland yrði einmitt að treysta á Haag-
dómstólinn, annars værum við vart réttarríki.
Bjarni Benediktsson dómsmálaráðherra
sagði í ræðu 6. marz eftirfarandi um þetta
atriði:
„Það er talað um, að þetta ákvæði sé óuppsegj-
anlegt og með því séu lögð höft á Islendinga. En ef
það væri uppsegjanlegt, þá væri það í raun og
veru okkur einskis virði. Þá gætu Bretar ekki síð-
ur en við sagt upp ákvæðinu til þess að geta, i
54