Morgunblaðið - 15.10.2006, Qupperneq 12

12 SUNNUDAGUR 15. OKTÓBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
3.–4. sæti stefna Árni Rúnar Þor-
valdsson, kennari og forseti bæjar-
stjórnar Höfn í Hornafirði, Guðrún
Erlingsdóttir, bæjarfulltrúi í Vest-
mannaeyjum, og Hörður Guðbrands-
son, Grindavík, en hann sat þar í bæj-
arstjórn 1998–2006.
Þrír gefa kost á sér í 3.–5. sæti;
Jenný Þórkatla Magnúsdóttir,
Reykjanesbæ, en hún hefur starfað
að bæjarmálum á Suðurnesjum í 17
ár, Unnar Þór Böðvarsson, skóla-
stjóri á Hvolsvelli, og Gylfi Þorkels-
son, framhaldsskólakennari á Sel-
fossi og bæjarfulltrúi í Árborg, og
Lilja Samúelsdóttir, fyrirtækja-
sérfræðingur hjá Landsbankanum
og varabæjarfulltrúi í Reykjanesbæ,
gefur kost á sér í 4.–5. sæti og það
gerir líka Bergvin Oddsson, tvítugur
menntaskólanemi frá Grindavík, sem
hefur bæði setið kjördæmisráð-
stefnur og landsfundi Samfylking-
arinnar.
Kappi att við þingmennina
Hjá Samfylkingunni í Norðaustur-
kjördæmi fer fram póstkosning í þrjú
efstu sæti listans og verða atkvæði
talin 4. nóvember. Skilyrt er að hvort
kyn hafi að minnsta kosti einn full-
trúa í sætunum þremur. Flokkurinn
á nú tvo þingmenn í kjördæminu;
Kristján Möller og Einar Má Sigurð-
arson sem bjóða sig fram í 1. og 2.
sæti. Benedikt Sigurðarson, aðjúnkt
við Háskólann á Akureyri, stefnir á
fyrsta sætið, en þetta er hans fyrsta
tilraun til að komast á þing, Lára
Stefánsdóttir varaþingmaður stefnir
á annað sætið og tveir Húsvíkingar;
Ragnheiður Jónsdóttir sýslufulltrúi
og Örlygur Hnefill Jónsson lögmaður
gefa kost á sér í 1.–3. sæti. Ragnheið-
ur hefur starfað í samtökum ungra
jafnaðarmanna í Hafnarfirði og Ör-
lygur Hnefill verið varaþingmaður
Samfylkingarinnar.
Jónína Rós Guðmundsdóttir,
framhaldsskólakennari á Egils-
stöðum, Kristján Ægir Vilhjálmsson,
viðskiptafræðinemi Akureyri, og
Sveinn Arnarson, lögfræðinemi
Akureyri, gefa kost á sér í þriðja sæt-
ið. Jónína Rós skipaði 6. sætið á lista
Samfylkingarinnar síðast og er nú
bæjarfulltrúi í Fljótsdalshéraði. Þeir
Kristján Ægir og Sveinn hafa starfað
í samtökum ungra jafnaðarmanna á
Akureyri og verið þar báðir í forystu.
Fyrrverandi þing-
maður vill aftur
Í Norðvesturkjördæmi efnir Sam-
fylkingin til prófkjörs í lok október.
Oddviti listans, Jóhann Ársælsson,
gefur ekki kost á sér til frekara fram-
boðs, en ellefu sækjast eftir fjórum
efstu sætunum á framboðslistanum
og eru fjórar konur í þeim hópi, þar
af ein sem nú fer fram í stjórnmálum
í fyrsta skipti.
Sveinn Kristinsson, bæjarfulltrúi á
Akranesi, gefur kost á sér í fyrsta
sætið og þau Anna Kristín Gunnars-
dóttir, þingmaður, Karl V. Matthías-
son, fyrrverandi þingmaður, og Guð-
bjartur Hannesson, fyrrverandi
bæjarfulltrúi Akranesi, gefa kost á
sér í 1.–2. sæti. Sigurður Pétursson,
leiðtogi Ísafjarðarlistans, gefur kost
á sér í 1.–4. sæti. Í 2.–3. sætið stefna
Bryndís Friðgeirsdóttir, bæjar-
fulltrúi í Ísafjarðarbæ, sem hefur
tekið sæti á Alþingi sem varamaður,
og nýliðinn í hópnum, Helga Vala
Helgadóttir, leikari, fjölmiðlakona og
laganemi. Ragnhildur Sigurðar-
dóttir, lektor við Landbúnaðarhá-
skólann á Hvanneyri og formaður
Samfylkingarinnar á Snæfellsnesi,
býður sig fram í 3. sætið og Benedikt
Bjarnason frá Suðureyri, viðskipta-
fræðinemi við Háskólann á Bifröst,
og Einar Gunnarsson, kennari
Stykkishólmi, bjóða sig fram í 3.–4.
sæti. Einar á að baki starf fyrir Sam-
fylkinguna í Hafnarfirði. Björn Guð-
mundsson, trésmíðameistari og fyrr-
verandi varabæjarfulltrúi Akranesi,
býður sig fram í 4. sæti.
Rólegra hjá Framsókn
Hjá Framsóknarflokknum er held-
ur kyrrara yfir vötnum en víða ann-
ars staðar. Framsóknarmenn hafa
ekki ákveðið hvernig valið verður á
lista í Reykjavíkurkjördæmunum,
þ.e. hvort listanum verður stillt upp
eða haft prófkjör. Nýr formaður
flokksins, Jón Sigurðsson, hefur
ákveðið að bjóða sig fram í Reykja-
víkurkjördæmi norður, líkt og forveri
hans, Halldór Ásgrímsson gerði.
Jónína Bjartmarz vill halda efsta
sætinu í Reykjavík suður. Flokk-
urinn fékk 2 menn kjörna í Reykja-
vík norður síðast og 1 í Reykjavík
suður.
Í Norðvesturkjördæmi, þar sem
Framsóknarflokkurinn á nú 2 þing-
menn, verður póstkosning í próf-
kjöri. Þar eru Magnús Stefánsson og
Kristinn H. Gunnarsson fyrir. Her-
dís Á. Sæmundardóttir, sem var í 3.
sæti listans síðast, vill nú upp í 2.
sætið og Valdimar Sigurjónsson gef-
ur kost á sér í 3. sæti. Hann hefur
verið virkur í starfi Framsóknar-
flokksins í kjördæminu, m.a. sem
kosningastjóri við síðustu sveitar-
stjórnarkosningar, þar sem hann
skipaði 6. sæti á lista framsóknar-
manna í Borgarbyggð.
Í Norðausturkjördæmi verða tölu-
verðar sviptingar. Þar hefur Fram-
sóknarflokkurinn verið öflugastur og
fékk 4 þingmenn síðast. Jón Krist-
jánsson ætlar að láta af þingmennsku
og Dagný Jónsdóttir líka. Valgerður
Sverrisdóttir fer hins vegar hvergi
og Birkir Jón Jónsson vill færast upp
í 2. sæti. Sigfús Karlsson á Akureyri
vill líka á listann . Framsóknarmenn
ætla að halda prófkjör á tvöföldu
kjördæmisþingi, þar sem sitja aðal-
menn og varamenn í kjördæmisráði
og kjósa í 10 efstu sæti listans.
Á Suðurlandi ætla Framsóknar-
menn að halda kjördæmisþing 4.
nóvember og ákveða þá hvernig stað-
ið verður að listum. Þær raddir hafa
heyrzt að margir framsóknarmenn í
kjördæminu vilji prófkjör, en tillaga
um slíkt hafði ekki komið fram í lið-
inni viku. Guðni Ágústsson, annar
tveggja þingmanna flokksins í kjör-
dæminu, ætlar að leiða listann sem
fyrr. Bjarni Harðarson, fyrrverandi
ritstjóri Sunnlenska fréttablaðsins,
vill fá 2. sætið, en þar var síðast
Hjálmar Árnason og hefur ekki
heyrst að hann ætli að draga sig í hlé
núna. Bjarni hefur ekki boðið sig
fram fyrr, en lengi verið flokksfélagi.
Framsóknarmenn í Suðvestur-
kjördæmi héldu kjördæmisþing í
gær, laugardag. Fyrir þingið var lögð
tillaga um að tvöfalt kjördæmisþing
kysi í fimm efstu sæti listans, eins og
gert var fyrir síðustu alþingiskosn-
ingar 2003. Síðast fékk flokkurinn
einn mann kjörinn í Kraganum.
Leiðbeinandi og
sameiginlegt forval
Vinstrihreyfingin – grænt framboð
verður með leiðbeinandi forval í
Norðausturkjördæmi og sameig-
inlegt forval í Reykjavík og Suðvest-
urkjördæmi 2. desember. Norðaust-
urkjördæmi er kjördæmi
formannsins, Steingríms J. Sigfús-
sonar, og er ekki vitað til þess að bil-
bugur sé á honum til frekara fram-
boðs, eða öðrum þingmönnum
flokksins.
Flokkurinn hefur tvo þingmenn í
Reykjavík; Kolbrúnu Halldórsdóttur
og Ögmund Jónasson. Jón Bjarnason
er þingmaður Norðvesturkjördæmis
og Þuríður Backman Norðaustur-
kjördæmis.
Katrín Jakobsdóttir, varafor-
maður flokksins, hefur sagzt stefna á
að leiða lista VG í einhverju kjör-
dæmanna. Paul F. Nikolov, stofnandi
flokks um málefni innflytjenda, hefur
gengið til liðs við Vinstrihreyfinguna
– grænt framboð og sækist eftir 1.–3.
sæti listans. Auður Lilja Erlings-
dóttir, formaður Ungra vinstri
grænna, sækist eftir 2. sæti í forval-
inu.
Atli Gíslason varaþingmaður hefur
tekið áskorun kjördæmisráðs VG í
Suðurkjördæmi um að skipa fyrsta
sæti framboðslistans þar.
Uppstilling hjá Frjálslyndum
Frjálslyndi flokkurinn fer að öllum
líkindum uppstillingarleiðina við val
á frambjóðendum fyrir komandi
kosningar. Ekkert hefur heyrzt úr
herbúðum hans um hverjir sækist
eftir hvaða sæti, enda ætla frjáls-
lyndir ekki að keppa um athygli fjöl-
miðla á meðan baráttan í prófkjörum
hinna flokkanna er í algleymingi, að
sögn Margrétar Sverrisdóttur, fram-
kvæmdastjóra flokksins. Hún segir
að framboðslistar flokksins muni
liggja fyrir í síðasta lagi 26. janúar,
þegar landsþing flokksins hefst.
Ekki hefur annað heyrzt en að
þingmenn flokksins ætli að gefa kost
á sér áfram, þeir Guðjón A. Krist-
jánsson og Sigurjón Þórðarson í
Norðvesturkjördæmi og Magnús Þ.
Hafsteinsson í Suðurkjördæmi.
Það er einhver þörf í mönn-um að hreyfa við umhverfisínu og þoka því til réttraráttar sagði áhrifamaður í
íslenzku þjóðfélagi spurður um það,
hvers vegna menn færu út í pólitík.
Þetta byrjar oft á heimaslóð, en svo
færa menn sig upp á skaftið og þá
verður takmarkið oft landið og mið-
in. En með stærri leikvelli verða
málin flóknari og þyngri og árang-
urinn lætur oft bíða lengur eftir sér.
Mönnum er því hollt að staldra við
öðru hverju og telja skrefin til þess
að safna áræði fyrir áframhaldið.
Það skiptast á skin og skúrir í þessu
sem öðru. Og það má ekki gleyma
því að þingmenn eru líka menn!
Þingmenn eru því eins og aðrir
hópar; það er misjafn sauður í
mörgu fé. Og þótt menn vilji sinna
stjórnmálum sem þjónustu við aðra
má ekki gleyma því að þeir eru líka
að þeim fyrir sjálfa sig. Þetta þarf
hvorutveggja að haldast farsællega
í hendur, en verður auðvitað vont
þegar menn vinna bara sjálfum sér
og ekki öðrum.
Þótt starf þingmanna sæti oft
gagnrýni úr öllum áttum, sem veld-
ur talsverðu áreiti, eiga þeir líka oft
góða daga. Starfið er margþætt og
vettvangurinn ekki bara Alþingis-
húsið, heldur kallar þingmennskan
líka á fundasetur um kvöld og um
helgar og ferðir heim í kjördæmi, ef
því er að skipta.
Þeir sem alizt hafa upp á heimili
stjórnmálamanns vita að starfið
telst seint til hinna fjölskylduvænni.
Síminn hringir öllum stundum. Oft
eru það samflokksmenn sem þurfa
að ræða nýjustu hræringar og and-
stæðingar þurfa líka að láta í sér
heyra. Því miður eru afar neikvæð-
ar hliðar á miklu aðgengi almenn-
ings að þingmönnum. Sumir hringja
og ausa úr skálum reiði sinnar,
gjarnan drukknir. 11 ára stúlka,
sem svaraði eitt sinn í síma, var
spurð að nafni og aldri. Að þeim
upplýsingum fengnum bað viðmæl-
andinn hana vinsamlegast að skila
því til föður hennar, þingmannsins,
að hann yrði drepinn. Stúlkan var að
vonum heldur óróleg þar til faðirinn
var kominn heim af fundinum sem
hélt honum að heiman það kvöldið.
Þetta er ekkert einsdæmi.
Alls konar ranghugmyndir eru
uppi um starf þingmanna og ráð-
herra og fjölskyldur þeirra verða oft
að svara undarlegustu fullyrð-
ingum. Ung kona sá sig knúna til að
stöðva samræður tveggja kvenna í
strætisvagni, sem lýstu því fjálglega
hvernig hún og systkini hennar
hefðu öll fengið fínustu stúdenta-
íbúðir, enda faðir þeirra mennta-
málaráðherra. Ekkert þeirra hafði
þá búið á stúdentagörðum hér á
landi og gerði aldrei. Þetta var þó
ívið skárra en þegar sama kona fékk
að heyra að hún hefði ekki þurft að
hafa fyrir að mæta í stúdentsprófin
af því að faðir hennar hefði alveg
getað „reddað“ stúdentsskírteininu,
í krafti ráðherraembættis.
Allt þetta er í bezta falli leiðinlegt.
Þar við bætist að ekki þarf að fylgj-
ast lengi með stjórnmálaumræðu til
að sjá að þingmenn njóta oft ekki
sannmælis fyrir störf sín. Fullyrt er
að þeir fái svo löng frí að þeir séu
varla að störfum nema hálft árið og
alveg horft framhjá þeirri staðreynd
að þeir þurfa að sinna kjördæmum
sínum og kynna sér ógrynni af skjöl-
um til að vera í stakk búnir að ræða
lagasetningu svo vel sé. Þá heyrast
oft áköll um að fá þurfi hæft fólk til
starfa á þingi, en um leið er sú skoð-
un uppi að hver sem er geti hæglega
sinnt þessu starfi.
Í fótspor feðranna
Þótt sum börn stjórnmálamanna
strengi þess dýran eið að fenginni
fjölskyldureynslu að koma aldrei ná-
lægt stjórnmálum, sleppa önnur bet-
ur og enn önnur taka bakteríuna og
vilja helzt af öllu stunda pólitík.
Nú sitja á þingi allnokkur börn
fyrrverandi alþingismanna og ráð-
herra, Ágúst Ólafur Ágústsson Ein-
arssonar, Árni M. Mathiesen, Björn
Bjarnason Benediktssonar, Guðni
Ágústsson Þorvaldssonar og Jó-
hanna Sigurðardóttir Ingimund-
arsonar.
Fyrir utan þetta fólk sitja margir
á þingi af þekktum stjórnmála-
ættum og nægir þar að nefna Eng-
eyingana Bjarna Benediktsson og
Halldór Blöndal, frændur Björns
Bjarnasonar. Afi Birgis Ármanns-
sonar, Birgir Kjaran, sat á þingi,
sem og afi Ástu Ragnheiðar Jóhann-
esdóttur, Bjarni Ásgeirsson.
Steingrímur Hermannsson fylgdi
í fótspor föður síns Hermanns Jón-
assonar í Framsóknarflokknum og
nú býður Guðmundur, sonur Stein-
gríms, sig fram í prófkjöri hjá Sam-
fylkingunni sem og Valgerður
Bjarnadóttir Benediktssonar, systir
Björns ráðherra. Borgar Þór Ein-
arsson, sonur Ingu Jónu Þórð-
ardóttur, fyrrverandi borgarfull-
trúa, og fóstursonur
forsætisráðherra, sækist nú eftir
sæti á lista Sjálfstæðisflokksins í
Norðvesturkjördæmi.
Tvær „ráðherradætur“ eru komn-
ar í pólitíkina í Reykjavík; Svandís
Svavarsdóttir Gestssonar, sem er
oddviti VG í borgarstjórn, og Mar-
grét Sverrisdóttir Hermannssonar,
varaborgarfulltrúi Frjálslynda
flokksins. Margrét er fram-
kvæmdastjóri flokksins, sem faðir
hennar stofnaði.
Þá má geta þess að þónokkrir að-
stoðarmenn ráðherra, sem hafa
kynnzt stjórnmálunum í því návígi,
hafa í framhaldinu gefið kost á sér
til beinnar þátttöku í pólitík. Í borg-
arstjórn situr Björn Ingi Hrafnsson,
fyrrverandi aðstoðarmaður Hall-
dórs Ásgrímssonar. Illugi Gunn-
arsson, fyrrum aðstoðarmaður Dav-
íðs Oddssonar, tekur nú þátt í
prófkjöri Sjálfstæðisflokksins í
Reykjavík, Ragnheiður E. Árnadótt-
ir, aðstoðarmaður forsætisráðherra,
vill komast í 4. sæti á lista sjálfstæð-
ismanna í Suðvesturkjördæmi og
Bergþór Ólason, aðstoðarmaður
samgönguráðherra, sækist eftir
sæti á listanum í Norðvestur-
kjördæmi.
Þrátt fyrir þörfina til að hreyfa
við umhverfi sínu, eru ástæður þess
að menn sækjast eftir þátttöku í
stjórnmálum og þingmennsku vísast
fleiri, þótt varla séu þær jafnmargar
og mennirnir. Margir alast upp á
heimilum þar sem félagsmál og
stjórnmál eru daglegt brauð, eins og
í dæmum hér að framan. En þau
þurfa fjarri því að vera lifibrauð for-
eldranna til að verða mönnum vega-
nesti fram á vellina. Þátttaka í fé-
lagsmálum og atvinnulífi hefur
orðið mörgum hvatning til póli-
tískra athafna.
Það er svo mikil pólitík í loftinu
Félagsmálaþörf má vera mönnum
í blóð borin og hending kann að ráða
því, hvort menn hasla sér völl í
íþróttafélagi eða stjórnmálaflokki
svo þau dæmi séu tekin. Hins vegar
er stundum haft á orði, að menn séu
fæddir í þetta félagið eða hinn flokk-
inn. Guðni Ágústsson á að hafa sagt,
að hann væri fæddur inn í Fram-
sóknarflokkinn. Ellert Schram,
KRingur og formaður Sambands
ungra sjálfstæðismanna, þingmaður
Sjálfstæðisflokksins og síðast fram-
bjóðandi Samfylkingarinnar, sagði í
samtali við Morgunblaðið, að nafnið
og ætternið hefðu beint honum í KR
og þótt hann skipti um flokk hvarfl-
aði ekki að honum að skipta um fé-
lag. „Að bindast íþróttafélagi er háð
tilfinningu en þú aðhyllist stjórn-
málaflokk vegna skoðana.“
Veri það sem má! Stjórnmál eru
alla vega kjörin til þess að afla skoð-
unum brautargengis og hafa áhrif.
Og til þess að hafa sem mest áhrif
þurfa menn að ná völdum. Bæjar-
stjórnin er brúkleg, en margir sjá al-
þingismennina og ráðherrana á
toppnum. Um þetta snýst pólitíkin.
Einstök mál geta kvatt menn til
pólitískra vopna eins og málefni inn-
flytjenda nú. Aðrir falla fyrir fleiru.
Einn af þeim ungu mönnum, sem nú
er að stíga sín fyrstu pólitísku skref
opinberlega, sagði, að hann vildi
hafa áhrif á umræðuna í þjóðfélag-
inu, en ekki bara vera þátttakandi í
kaffistofuumræðunni. Annar sagði
þá miklu umræðu, sem hefði verið í
þjóðfélaginu að undanförnu um
verndun og nýtingu auðlinda, hafa
kveikt í sér og sá þriðji sagði, að það
lægi svo mikil pólitík í loftinu að
honum fyndist hann verða að láta að
sér kveða.
Um áhugann, áreitið,
eplið og eikina
Morgunblaðið/Sverrir