Morgunblaðið - 15.10.2006, Blaðsíða 28

Þ
að flækist eflaust fyrir
mörgum af hverju fólk
sækist eftir því að búa á
afskekktum stað eins og
Grímsey. En ekki fyrir
Bjarna Gylfasyni sem er fæddur þar
og uppalinn. „Hér er gott að ala upp
börn,“ slær hann fram, „og þar sem ég
er sjómaður er mikill munur að geta
komið heim á kvöldin. Þegar ég var í
landi var ég stundum heilan mánuð í
burtu á togara. Ég hef ekki hug á því.“
Í Grímsey hafa börnin nóg fyrir
stafni, alltaf í nábýli við náttúruna,
fara í leiki eftir að rökkva tekur og
verða ef til vill sjálfstæðari fyrir vikið.
„Við förum í alls konar leiki,“ segir
Ingólfur Svafarsson, sem er átta ára,
„eins og vink vink í pottinn, eitur í
flösku og frosk.“ Svo eiga þau jafnvel
hús. Sigurður Bjarnason vélsmiður
byggði lítið hús fyrir Vilborgu dóttur
sína, sem er einangrað og með raf-
magni og rennandi vatni. „Vilborg bað
um kofa þegar hún var sex ára.“
– Hvað er hún orðin gömul?
„Nú er hún 24 ára og býr á Ak-
ureyri,“ segir hann og hlær um leið og
hann dyttar að hurðinni, sem farin er
af hjörunum. „Hún á lítinn gutta og ég
bíð eftir að hún taki húsið. Það er mik-
ið búið að drullumalla þarna, þvílíkt og
annað eins!“
Grímseyingar virðast sammála um
að þar sé gott að ala upp börn, en
sumir foreldrar eiga erfitt með að
sætta sig við að þurfa að senda þau frá
sér í heimavistarskóla árið sem þau
fermast. „Mér fannst gott að vera
hérna með börn, en eftir að þau fóru
er það leiðinlegt,“ segir Steinunn Stef-
ánsdóttir, eiginkona Sigurðar. „Báðar
stelpurnar mínar eru í skóla á Ak-
ureyri, sú yngri fjórtán ára, og auðvit-
að vildi ég geta verið hjá þeim. Lífið
snýst um börnin og barnabörnin hér í
eynni.“
Unnur Ingólfsdóttir er sammála því
að þetta sé mikill ókostur. „Þetta eru
bara börn þegar við þurfum að senda
þau frá okkur í heimavist yfir veturinn
og þau eru engan veginn tilbúin. Þau
koma aðeins heim um páska, jól og á
sumrin, því ef þau koma yfir helgi með
ferjunni, þá missa þau úr skólanum á
föstudegi og mánudegi. En við viljum
samt að börnin njóti betri aðstöðu, svo
sem íþróttahúss, og fari ekki á mis við
félagslega þáttinn.“
– Hefurðu þá áhyggjur af dóttur
þinni sem er í skóla á Akureyri?
„Hún er svo sjálfstæð,“ svarar
Unnur og hristir höfuðið. „Það er
óljóst hvor er mamman.“
Var bara Reykjavíkurstúlka
Lítill gutti hjólar innan um körin á
bryggjunni með hjólreiðahjálm og í
björgunarvesti. Sigfús Jóhannesson
er kominn í höfn á bátnum Sigrúnu
og hin konan í lífi hans, Aðalheiður
Sigurðardóttir, bíður á bryggjunni.
Hann landar tveimur tonnum. „Þetta
er nákvæmlega það sama upp á fisk
og í gær,“ segir hann.
– Þetta er eins manns útgerð?
„Kvótinn er svo lítill hjá mér að
hann leyfir ekki meira. Þó að það sé
arfavitlaust að vera einn á línu – ef
eitthvað kemur upp á.“
„Ungu mennirnir eru alltaf tveir á
línu,“ segir Aðalheiður, sem ekki er
Grímseyingur að uppruna.
„Ég hefði aldrei trúað því ég end-
aði hér, – ég var bara Reykjavík-
urstúlka,“ segir hún brosmild. „Hann
var á vertíð fyrir sunnan og við
kynntumst á balli. Ég vissi varla hvar
Grímsey var og hafði aldrei komið á
Norðurland. En ég myndi gera þetta
aftur – hiklaust!“
– Viðbrigðin hafa verið mikil?
„Já, eftir að hafa vanist sjálfvirku
þvottavélunum fannst mér verst að
þurfa að fara að þvo með höndunum
og bíða eftir rigningu.“
– Þetta hefur verið lífsbarátta.
„Fúsi hafði verið á síldar- og loðnu-
bátum í Norðursjó og það að fá hann
heim á kvöldin varð til þess að ég
sætti mig við þetta. Eftir að hafa
grátið í tíu ár,“ segir hún brosandi.
„Hún er orðin meiri Grímseyingur
en ég,“ kallar Sigfús úr bátnum.
„Ég vil ekki sjá að fara suður,“
segir hún. „Ef eitthvað þá til Dalvík-
ur. Þar á ég tvö börn.“
Sjómennskan kallar
Uppstoppaður refur fylgist með
lærdómnum í einni skólastofu grunn-
skólans – ef til vill eini refurinn í
Grímsey. „Nema nokkrir karlar,“
segir Dónald Jóhannesson skóla-
stjóri. Í stofunni eru Guðrún Dagný
og Gerður að perla.
– Gerður hvers dóttir?
„Sigga,“ svarar hún.
Þrettánda skólaárið er að hefjast.
Dónald skenkir kaffi í bolla í eld-
húsinu og hverfur hálfur inn í kyndi-
herbergi. Hann er að reykja.
– Af hverju Grímsey?
„Ég kenndi í risaskólum í Kópa-
vogi í átján ár og því fannst mér
heillandi að taka við minni skóla. Í
haust byrja 11 krakkar og öll árin
hafa þeir verið 11 til 14. Gríms-
eyingar eru duglegir að búa til börn.
Meðalaldurinn er þrítugt og ég er í
raun algjört gamalmenni um sex-
tugt.“
Í mörgum árgöngum er aðeins
einn krakki, en það er engin fyr-
irstaða að sögn Dónalds. „Við erum
með yngri og eldri deild og er skipt-
ingin við tíu til ellefu ára aldurinn.
Innan hvorrar deildar er mikil sér-
kennsla, enda hver með sitt náms-
efni. Það er algjör undantekning að
þrír séu í árgangi, eins og núna í átt-
unda bekk. Upp á móti því vegur að
það er kostur að hafa fáa í tímum.“
– Hvernig vegnar krökkunum?
„Ágætlega, þó að sjómennskan
kalli á suma, einkum strákana. Síð-
ustu átta ár hafa allir nemendur lokið
grunnskólanámi og flestir byrjað í
framhaldsskóla.“
„Megum við syngja,“ spyr Guðrún
Dagný í sjöunda bekk og stingur
rauðhærðum kollinum inn um gætt-
ina.
„Ég skal spila,“ segir Lilja Sif í átt-
unda bekk, nýkomin að sunnan þar
sem hún söng Bíddu pabbi inn á disk
með lögum úr Stundinni okkar. Afi
hennar, Bjarni Magnússon, segir að
hún sé sísyngjandi og að það þurfi að
lækka í henni þegar koma fréttir.
Báðar eru úr Pysjunum, en svo
nefnir Dónald nemendakórinn. Á
hverjum morgni fær hann krakkana
til að syngja og yfir veturinn læra
Morgunblaðið/ÞÖK
Megum við syngja?
Á norðlægri eyju sem er 5,3 km að flatarmáli er samfélag sem myndi rúmast í blokk í Breiðholti. Þó að raf-
magnið flökti pínulítið, þar sem eyjan gengur fyrir ljósavél eins og fljótandi skip, þá er eyjan óháð landi um
vatn og rafmagn. Ef olían kláraðist yrði hins vegar dimmt og kalt í eyjunni, enda olíutankar við hvert hús sem
knýja miðstöðvarnar. Þarna þekkjast allir það vel að tvö nöfn eru á hverjum manni, skírnarnafn og viðurnefni,
þó að skírnarnöfnin vilji gleymast. Eyjan er gamall gígtappi sem rís úr Atlantshafi 41 km norður af landi.
Pétur Blöndal blaðamaður og Þorvaldur Örn Kristmundsson ljósmyndari kynntu sér mannlífið í Grímsey.
Löndun Sigfús Jóhannesson kemur í land með aflann á Sigrúnu. Nammi Helga Mattína opnar sjoppuna á opnu húsi í skólanum einu sinni í mánuði.
mannlíf í grímsey
28 SUNNUDAGUR 15. OKTÓBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ